ارائه چارچوبی برای کاربست خط‌مشی‌گذاری باز در مجلس شورای اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

2 دانشیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

3 دانشیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

4 استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

هدف: خط‌مشی‌گذاری باز راهی برای دولت‌هاست تا با طراحی و ارائه سیاست‌هایی، خواسته‌های دنیای دیجیتالی را برآورده کنند. همچنین، یکی از رویکردهای جدید در عرصه اداره دولت و حکومت، خط‌مشی‌گذاری باز است. بهینه‌تر بودن خط‌مشی اتخاذ شده، حمایت ذی‌نفعان از اجرای خط‌مشی مدنظر، دسترسی نخبگان و مردم به داده‌ها، افزایش مشارکت عمومی و افزایش اعتماد عمومی به عملکرد نهادهای حاکمیتی، از جمله مجلس شورای اسلامی، از پیامدهای خط‌مشی‌گذاری باز است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوب کاربست خط‌مشی‌گذاری باز در مجلس شورای اسلامی ایران است.
روش: پژوهش حاضر بر اساس مبانی فلسفی پژوهش، پارادایم تفسیری و از نظر هدف، از نوع کاربردی است و به‌لحاظ نوع داده‌ها، آمیخته به‌شمار می‌رود. جامعه آماری پژوهش در بخش‌های کمّی و کیفی را کلیه خبرگان علمی حوزه خط‌مشی‌گذاری عمومی (تمام اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های پژوهشی کشور با تخصص مرتبط به دانش تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری عمومی) و خبرگان اجرایی (تمام نمایندگان فعلی و ادوار مجلس شورای اسلامی) تشکیل می‌دهند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در بخش کیفی، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، روش کتابخانه‌ای و بررسی متون و در بخش کمّی، پرسش‌نامه بوده است. بدین منظور با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی، ۲۲ مصاحبه اکتشافی و عمیق با خبرگان علمی حوزه خط‌مشی‌گذاری عمومی و خبرگان اجرایی انجام شد. در بخش کمّی نیز با استفاده از روش نمونه‌گیری احتمالی طبقه‌ای، ۴۴ نفر برای نمونه انتخاب شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها در بخش کیفی، از رویکرد تئوری داده‌بنیاد و نسخه ۱۰ نرم‌افزار مکس‌کیودا و در بخش کمّی، از رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری (نرم‌افزار اسمارت پی‌ال‌اس) بهره گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، ابعاد عمومی و پیش‌شرط‌های مدل خط‌مشی‌گذاری باز را تعیین کرد. افزون بر آن، اجزا و عناصر تشکیل‌دهنده ابعاد اصلی مدل، متشکل از درک مسئله، توسعه راه‌حل‌ها، تدوین و ارزیابی و راه‌کارهای کاربست خط‌مشی‌گذاری شناسایی شدند. یافته‌های پژوهش در بخش کمّی نیز نشان داد که شفافیت به‌عنوان یکی از ابعاد عمومی خط‌مشی‌گذاری باز، بر درک مسئله، توسعه راه‌حل‌ها، تدوین و ارزیابی تأثیر مثبت و معنادار دارد. علاوه‌براین، مشارکت عمومی بر درک مسئله، توسعه راه‌حل‌ها، تدوین و ارزیابی، تأثیر مثبت و معناداری می‌گذارد. همچنین، نتایج پژوهش از تأثیر مستقیم و معنادار همکاری به‌عنوان یکی از ابعاد عمومی خط‌مشی‌گذاری باز بر درک مسئله، توسعه راه‌حل‌ها، تدوین و ارزیابی حکایت می‌کند. سرانجام تحلیل آزمون در این بخش نشان داد که درک مسئله بر توسعه راه‌حل‌ها، توسعه راه‌حل‌ها بر تدوین و تدوین بر ارزیابی تأثیر مثبت و معناداری دارد.
نتیجه‌گیری: با توجه به اصول شفافیت می‌توان گفت مشارکت و همکاری، به‌کارگیری مدل خط‌مشی‌گذاری باز که به تقویت عملکرد مجلس شورای اسلامی منجر خواهد شد، ضروری است و این چارچوب کمک می‌کند که مجلس شورای اسلامی به‌طور مؤثرتری به نقش‌های قانونی خود بپردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Provide a Framework for the Application of Open Policy Making in Parliament of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohsen Eynali 1
  • Seyed Abbas Ebrahimi 2
  • Mohsen Farhadinejad 3
  • Hasan Danaeefard 4
1 Ph.D., Department of Public Administration, Faculty of Economics, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran.
2 Associate Prof., Department of Public Administration, Faculty of Economic, Management and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran.
3 Associate Prof., Department of Industrial Management, Faculty of Management and Economics, Semnan University, Semnan, Iran.
4 Prof., Department of Public Administration, Faculty of Management, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective
Open policy making represents an innovative and modern approach for governments to create and deliver policies that are effectively aligned with the rapid changes and evolving demands of a fast-paced, digital world. This approach is emerging as a vital and progressive methodology in the field of government administration, particularly in the era of information technology and global connectivity. The anticipated outcomes of adopting open policy making are manifold. They include achieving more optimal policy adoption through collaborative efforts, garnering robust stakeholder support for the implementation of desired policies, enhancing access to critical data for both elites and the general public, significantly increasing public participation in the policy-making process, and substantially boosting public trust in governing institutions, such as the Shura Council. Within this framework, the current research is specifically focused on developing a comprehensive open policy framework tailored for the Parliament of Iran, aiming to modernize and improve its policy-making processes
Methods
This research is grounded in the interpretative paradigm of the philosophical foundations of research and is applied in nature. It utilizes a mixed-methods approach for data collection. The target population encompasses all scientific experts in public policy (including faculty members of universities and research institutions with expertise in decision-making and public policy) and executive experts (including current and former members of the Parliament). Data collection tools included semi-structured interviews, library research, and literature review for the qualitative part, and questionnaires for the quantitative part. Using snowball sampling, 22 exploratory and in-depth interviews were conducted with scientific and executive public policy experts. In the quantitative phase, 44 individuals were selected through stratified probability sampling. Grounded theory and Maxqda10 software were used for data analysis in the qualitative part, while the structural equation modeling approach was applied in the quantitative part.
Results
Data analysis identified the general dimensions and preconditions of the open policy model, along with the components and elements constituting its main dimensions, including understanding the problem, developing solutions, compiling, and evaluating. Quantitative findings demonstrate the positive and significant effect of transparency, a key dimension of open policy, on problem understanding, solution development, formulation, and evaluation. Similarly, public participation significantly impacts problem understanding, solution development, formulation, and evaluation. The results also highlight the direct and meaningful impact of cooperation, another general dimension of open policy, on these aspects. Furthermore, the analysis revealed that understanding the problem positively and significantly affects solution development, which in turn influences formulation and evaluation.
Conclusion
Given the fundamental principles of transparency, participation, and cooperation, the implementation of the open policy model is essential and highly beneficial for strengthening the overall performance of the Parliament. By embracing this model, the Parliament can significantly enhance its efficiency and effectiveness in fulfilling its legal roles, while also fostering a more inclusive and collaborative approach in its governance. This adoption not only aids in decision-making processes but also ensures greater accountability and public engagement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Policy Making
  • Open Policy Making
  • Parliament of Iran

مراجع

ابراهیمی، سیدعباس، عین علی، محسن (1398). ارائه چارچوبی برای تبیین تسخیر خط‌مشی‌های عمومی با کاربست روش تحلیل مضمون و مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری. نشریه مدیریت دولتی، 11(3)، 403-430.
الوانی، سیدمهدی (1392). خط‏مشی عمومی و اجرا. فصلنامه حقوق و مصلحت، 1(1)، 45-58.
الوانی، سید‏مهدی؛ پورعزت، علی‏اصغر و نجابت، انسیه (1394). بررسی دلایل اثربخش نبودن عملکرد سیستم خط‏مشی‏گذاری ایران در زمینه فقرزدایی (مطالعه موردی: لایحه «فقرزدایی در کشور جمهوری اسلامی ایران»). نشریه مدیریت دولتی، 7(1)، 1-18.
پورعزت، علی‏اصغر و رحیمیان، اشرف (1391). ویژگی‎های خط‎مشی‎گذاری عمومی برای اداره شهرهای پرتنوع و پیچیده (مورد مطالعه: شهر تهران). نشریه مدیریت دولتی، 4(10)، 25-44.
ثنایی، مهدی؛ تسلیمی، محمد سعید، عبدالحسین‏زاده، محمد و خانی، محمدحسین (1397). تحلیل و ارزشیابی مدل‌های اکوسیستم داده حکومتی باز. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۴ (۲)، 609- 636.
حسین‌پور، داوود؛ شریف‌زاده، فتاح؛ نوری، روح‌الله و کریمیان، امید (1397). تدوین الگوی نظارت بر خط‌مشی‌های عمومی مصوب مجلس شورای اسلامی با تأکید بر حوزه امور اقتصادی. مجلس و راهبرد، 25(94)، 369-392.
دانایی‌فرد، حسن؛ آذر، عادل و شیرزادی، مهدی (1391). چارچوبی برای شناسایی شایستگی‌های خط‌مشی‌گذاران ملی (نمایندگان مجلس قانون‏گذاری). مجلس و راهبرد، 19(70)، 5-35.
دانایی‌فرد، حسن؛ ثقفی، عمادالدین و مشبکی، اصغر (1400). اجرای خط‌مشی عمومی: بررسی نقش عقلانیت در مرحله تدوین خط‌مشی. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 14(4)، 79-106.
دانایی‏فرد، حسن؛ شکری، زینب؛ خیرگو، منصور و فانی، علی‏اصغر (1397). چگونگی ارزشیابی کیفیت خط‏مشی‏های عمومی در ایران: پژوهشی اکتشافی مبتنی ‌بر روش‏شناسی ترکیبی. فصلنامه علمی مدیریت سازمان‌های دولتی، (6)2، 79-94.
داودی، حمیدرضا؛ بخشایش، احمد و عربیان، اصغر (1399). نقش و جایگاه مجلس شورای اسلامی در حکمرانی خوب. فصلنامه مطالعات سیاسی، 12(48)، 43-59.
رنجبر، هادی؛ حق‌دوست، علی اکبر؛ صلصالی، مهوش؛ خوشدل، علیرضا؛ سلیمانی، محمدعلی و بهرامی، نسیم (1391). نمونه گیری در پژوهش‌های کیفی: راهنمایی برای شروع. مجله پژوهش علوم سلامت و نظامی، 10(3)، 238- 250.
زینالو، مهدی؛ علی احمدی، علیرضا و نریمان، سعید (1401). ارائه مدل ارزیابی عملکرد مجلس شورای اسلامی با استفاده از روش فراترکیب. نشریه مدیریت دولتی، 14(1)، 74- 108.
عبدالحسین‏زاده، محمد؛ ثنایی، مهدی و ذوالفقارزاده، محمد‏مهدی (1396). مفهوم‌شناسی سیاست‌گذاری داده باز حاکمیتی و تبیین مزایا و فواید آن در عرصه‌های مختلف سیاست‌گذاری. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 7(22)، 55-74.
قلی‏پور، رحمت‏الله؛ حامدی، محسن و منصورزاده، سیدعلی (۱۳۹۸). ارائه چارچوب سیاست‌گذاری باز در حوزه حمل و نقل، پژوهشنامه حمل و نقل، ۱۶(۱)، 137- 150.
معمارزاده طهران، غلامرضا؛ میرسپاسی، ناصر و جلیلی، سودابه (1390). ارائه مدل برای ارزیابی اثربخشی اجرای خط‏مشی‌های عمومی جمهوری اسلامی ایران در حوزه بهداشت و درمان. خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 2(4)، 19-31.
مؤمن کاشانی، نوشین؛ رهنورد، فرج‏الله؛ مرتضوی، مهدی و شیرازی، محمود (۱۳۹۹). مدل سنجش میزان تمایل خط‏‏مشی‏‏گذاران به دولت باز در ایران، فصلنامه چشم‏انداز مدیریت دولتی، ۱۱(۴۲)، 35- ۶۴.
نصوحی، مرتضی؛ اعتباریان، اکبر؛ ‏هادی پیکانی، مهربان و ابراهیم‏زاده، رضا (1400). طراحی مدل خط‏مشی‏گذاری باز. خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 1(12)، 179- 194.
 
 
References
Abdul Hosseinzadeh, M., Sanai, M., & Zulfiqarzadeh, M.M. (2017). The concept of open Government data policy and explain the advantages and benefits of the different policy fields. Strategic Studies of public policy, 7(22), 55-74. (in Persian)
Alvani, S. M., Pourezzat, A. A. & Nejabat, A. (2015). Investigating the causes of Iran’s policy making system performance inefficiency regarding poverty eradication (Case study: Poverty eradication bill in Islamic Republic of Iran). Journal of Public Administration, 7(1), 1-18. (in Persian)
Alwani, S.M. (2012). Public policy and implementation. Law and Expediency Quarterly, 1(1), 45-58. (in Persian)
Anderson, J. E., Moyer, J. & Chichirau, G. (2022). Public policymaking. Cengage Learning.‏
Berhanu, K. Z. (2023). Practices, challenges, and prospects of implementing School-Based Management (SBM) system in Ethiopian schools: Implications for policy makers. Research in Educational Administration and Leadership, 8(2), 465-504.‏
Creswell, J. W., Fetters, M. D. & Ivankova, N. V. (2004). Designing a mixed methods study in primary care. The Annals of Family Medicine, 2(1), 7-12.‏
Danaeifard, H., Azar, A. & Shirzadi, M. (2012). A Framework for Identifying National Policymaker’s Qualifications (Members of Parliament). Majlis and Rahbord, 19(70), 5-35. (in Persian)
Danaeifard, H., Shokri, Z., Kheyrgu, M. & Fani, A.A. (2018). How to evaluate the quality of public policies in Iran: Exploration’s Mixed Methodology Research. Public Organizations Management, 6(2), 79-94. (in Persian)
Danaeifard, H., Thaghafi, E. & Moshbaki, A. (2011). Public Policy Implementation: Explaining the Role of Rationality in Policy Formulation. Management Research in Iran, 14(4), 79-106. (in Persian)
Davoudi, H. R., bakhshayesh, A. & arabiyan, A. (2020). The role and place of the Islamic Council in good governance. Political Studies Quarterly, 12(48), 43-59. (in Persian)
Dye, T. R. (2013). Understanding public policy. Pearson.‏
Ebrahimi, S. A. & Eynali, M. (2019). Developing a Framework to Explain the Public Policies Capture Using Thematic Analysis and Interpretive Structural Modeling (ISM). Journal of Public Administration, 11(3), 403-430. (in Persian)
Edwards III, G. C., Mayer, K. R. & Wayne, S. J. (2022). Presidential leadership: Politics and policy making. Rowman & Littlefield.‏
Estermann, B. (2018). Development paths towards open government–an empirical analysis among heritage institutions. Government Information Quarterly, 35(4), 599-612.
Faria, C. & Rehbein, M. (2016). Open parliament policy applied to the Brazilian Chamber of Deputies. The Journal of Legislative Studies, 22(4), 559-578.
Gao, Y., Janssen, M. & Zhang, C. (2023). Understanding the evolution of open government data research: towards open data sustainability and smartness. International Review of Administrative Sciences, 89(1), 59-75.‏
Gholipour, R., Hemdi, M. & Monsourzadeh, S. (2019). Presenting an Open Policy making Frame work in Transportation Technology Using GT Method. Journal of Transportation Research, 16(1), 137-150. (in Persian)
Hosseinpour, D., Sharifzadeh, F., Noori, R. & Karimyan, O. (2018). Developing a Framework to Monitor the General Policies Adopted by the Iranian Parliament. Majlis and Rahbord, 25(94), 369-392. (in Persian)
Howlett, M. & Newman, J. (2010). Policy analysis and policy work in federal systems: Policy advice and its contribution to evidence-based policy-making in multi-level governance systems. Policy and Society, 29(2), 123-136.‏
Kassen, M. (2022). Blockchain and e-government innovation: Automation of public information processes. Information Systems, 103, 101862.‏
Kvale, S. (1996). The 1,000-page question. Qualitative inquiry, 2(3), 275-284.‏
Kwaligonza, H. B. (2009). The constraints to constitutionalism in enabling parliament to promote good governance in Uganda, 1986-2006.‏
Lathrop, D. & Ruma, L. (2010). Open government: Collaboration, transparency, and participation in practice. O'Reilly Media, Inc.‏
Meijer, A. J., Curtin, D. & Hillebrandt, M. (2012). Open government: connecting vision and voice. International review of administrative sciences, 78(1), 10-29.
MemarzadehTehran, G., Mir Sapasi, N. & Jalili, S. (2011). A New Model for Evaluation of the Iran’s Public Policies Implementation in the Health and Treatment Sector. Public Policy in Administration, 2(4), 19-31. (in Persian)
Mitozo, I. & Marques, F. P. J. (2019). Context Matters! Looking Beyond Platform Structure to Understand Citizen Deliberation on Brazil's Portal e‐Democracia. Policy & Internet, 11(3), 370-390.
Momen Kashani, N., Rahnavard, F., Mortazavi, M. & Shirazi, M. (2020). A model for measuring the willingness of policy makers to open government in Iran. Public Administration Perspaective, 11(2), 35-64. (in Persian)
Nosoohi, M., Etebarian, A., Hadi Paykani, M. & Ebrahimzadeh, R. (2021). Design an Open Policy-Making Model. Public Policy in Administration, 12(41), 179-194. (in Persian)
Noveck, B. S., Harvey, R. & Dinesh, A. (2019). The Open Policy Making Playbook. Collective Intelligence and Governing Series, GOVLAB, APRIL 2019.
Nugroho, R. P., Zuiderwijk, A., Janssen, M., & de, J. M. (2015). A comparison of national open data policies: lessons learned. Transforming Government: People, Process and Policy, 9 (3), 286-308.
Open Knowledge Foundation (2010). The open data handbook. Cambridge England Open Knowledge Foundation.
Osman, F. A. (2002). Public policy making: theories and their implications in developing countries. Asian affairs, 24(3), 37-52.‏
Pelizzo, R., & Stapenhurst, R. (2007). The role of parliament in promoting good governance in Africa. Available at SSRN 2101133.‏
Policy Lab (2014). About Open Policy Making. Available at: https://openpolicy.blog.gov.uk/what-is-open-policy-making
Pourezzat, A. A. & Raheimian, A. (2012). Title: Public Policy necessities for administration of complex and different cities (Case study: Tehran). Journal of Public Administration, 4(10), 25-44. (in Persian)
Public Administration Select Committee. (2013). Public engagement in policy-making. Second Report of Session, 14.‏
Ranjbar, H., Haghdoost, A., Salsali, M., Khoshdel, A., Soleimani, M., & Bahrami, N. (2012). Sampling in qualitative research: A Guide for beginning, Annals of Military and Health Sciences Research, 10(3), 238-250. (in Persian)
Rao, A. R., Garai, S., Dey, S. & Peng, H. (2021). PIKS: A Technique to Identify Actionable Trends for Policy-Makers through Open Healthcare Data. SN Computer Science, 2(6), 1-22.‏
Sanaei, M., Taslimi, M. S., AbdolhoseinZadeh, M., & Khani, M. H. (2019). A Study and Analysis of the Open Government Data Ecosystem Models. Iranian Journal of Information Processing and Management, 34(2), 609-636. (in Persian)
Shepherd, E., Bunn, J., Flinn, A., Lomas, E., Sexton, A., Brimble, S. & Page, J. (2019). Open government data: critical information management perspectives. Records Management Journal, 29(1/2), 152-167.
Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Grounded theory research: Procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative sociology, 13(1), 3-21.
Zeinaloo, M., Aliahmadi, A., & Nariman, S. (2022). Presenting a Performance Model for the Iranian Parliament by Meta-synthesis. Journal of Public Administration, 14(1), 74-108. (in Persian)
مدیریت دولتی
دوره 16، شماره 1
1403
صفحه 80-113

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار