طراحی مدل ابزارهای تغییر رفتار عموم در خط‌‌مشی رفتاری مبتنی بر اندیشه شهید مطهری (ره)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری، گروه سیاست‌گذاری عمومی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، احصای سازوکارهای تغییر رفتار عموم در نگاه اسلامی با تکیه بر آرای شهید مطهری است.
روش: جهت‌گیری پژوهش، بنیادین و به‌لحاظ نوع روش، کیفی و به‌شیوه توصیفی اکتشافی است. جامعه پژوهش، تمامی آثار شهید مطهری اعم از کتاب‌ها، یادداشت‌ها، صوت‌ها بود. داده‌ها به‌روش کتابخانه‌ای و اسنادی گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز، از روش تحلیل مضمون در نرم‌افزار مکس‌کیودا استفاده شد.
یافته‌ها: تجزیه و تحلیل اطلاعات، به استخراج 128 کد در قالب 6 مضمون فراگیر، 17 مضمون سازمان‌دهنده و 42 مضمون پایه منجر شد. بر اساس یافته‌های پژوهش، در نهایت سازوکارهای تغییر رفتار ذیل چهار عامل دسته‌بندی شد که عبارت‌اند از: 1. فردی شامل متقاعدسازی منطقی، تسهیل و تقویت عقلانیت و آموزش و آگاهی‌بخشی (ساحت بینشی)؛ مدیریت احساسات و به‌کارگیری مشوق‌ها (ساحت گرایشی) و امکان‌پذیرکردن و ایجاد عادت (ساحت کنشی)؛ 2. اجتماعی شامل به‌کارگیری خواص و گروه‌های مرجع، الگوسازی، استفاده از هنجارهای اجتماعی، انجام جمعی عمل و اثر هم‌نشینی؛ 3. ساختاری نهادی شامل ابزار اقتدار و قاعده‌گذاری؛ 4. محیطی شامل نمادسازی و مانع‌زدایی.
نتیجه‌گیری: حکومت اسلامی جهت تغییر رفتار، ابتدا باید فرایند آگاهی‌بخشی و اقناعی را طی کند؛ سپس بایستی شرایط خارجی را به‌نحوی طراحی نماید که افراد بتوانند رفتار مدنظر را به سهولت انجام دهند. در این راستا، بینش‌های رفتاری و ابزار تلنگر در دو عرصه می‌توانند به سیاست‌گذاران حکومت اسلامی کمک کنند: 1. عرضه اثربخش سیاست‌های دولت: بینش‌های رفتاری کمک می‌کند که یک خط‌مشی برای مردم راحت‌تر، فهم‌پذیرتر، جذاب‌تر و پذیرفتنی‌تر به نظر رسد؛ 2. بسترسازی سلبی و ایجابی برای انجام رفتار: ابزارهای تلنگر و بینش‌های رفتاری سبب می‌شوند که بافت و ساختار و محیط بیرونی به‌نحوی طراحی شوند که احتمال بروز رفتار مدنظر سیاست‌گذاران افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Model of Public Behavior Change Tools in Behavioral Public Policy Based on Thoughts of Iranian Philosopher Martyr Ayatollah Morteza Motahari

نویسندگان [English]

  • Alireza Chitsazian 1
  • Mikaeel Noruzi 2
1 Assistant Prof., Department of Public Administration, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadegh University, Tehran, Iran.
2 PhD Candidate, Department of Public Policy, Faculty of Management, Imam Sadegh University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective
Changing people's behavior over time has been one of the main concerns of policymakers. In this regard, governments have used rational and behavioral approaches. In the rational approach and based on complete rationality, governments use tools such as education, law, taxation, encouragement and punishment, etc; however, in the last two decades and after the formation of knowledge of behavioral economics, governments have used tools such as arousing emotions, using social norms, strengthening motivation, creating commitment, contextualization, etc. in different contexts. The behavioral approach, which relies on nudge and choice architecture to change behavior, has been able to attract the attention of many governments due to its high effectiveness and low costs. The purpose of the current research is to provide the mechanisms of changing public behavior in Islam and to find out about its perspective on changing public behavior based on the opinions of Martyr Motahari.
Methods
The literature reviewed in the present study included all the works of Shahid Motahhari, including books, notes, and audio files. This is library and documentary research, which applies the thematic analysis method, using the MaxQDA software.
Results
Data analysis led to the extraction of 128 codes categorized into six comprehensive themes, 17 organizing themes, and 42 basic themes. Based on the findings of the research, the mechanisms of behavior change include (1) Individual factors i.e. logical persuasion, facilitating and strengthening rationality and education and awareness (the cognitive component), managing emotions, using incentives (tendency component), and enabling and creating habits (action component); (2) social factors i.e: using reference properties and groups, modeling, social norms, the collective performance of the action, and the effect of companionship; (3) institutional structural factors i.e. authority tools and rule-making; and (4) environmental factors i.e. symbolization and barrier removal. These findings show that Islam has a comprehensive view of behavior change and has presented various mechanisms in all human dimensions, including cognition, tendency, and action, and also in all individual, social, environmental, and structural levels. This view is due to Islam's view of human development as a balanced elevation of all human dimensions in a complete way. Therefore, the characteristic of the "holistic view" is one of the differences between the Islamic view and the western view regarding behavior change.
Conclusion
In order to change people's behavior, the Islamic government must first go through the process of awareness and persuasion and raise the level of people's insight regarding the necessity and performance of a behavior. Then he should design the external conditions in such a way that people can easily perform the desired behavior. In this regard, behavioral insights and nudge tools can help Islamic government policymakers in two areas: (1) effective presentation of government policies: behavioral insights lead to a policy that is easier and more understandable for people to look more attractive and acceptable; (2) Negative and positive foundation for performing behavior i.e. nudge tools and behavioral insights cause the texture and structure and external environment to be designed in such a way that the probability of occurrence of the desired behavior of policymakers increases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Behavior change
  • Behavioral public policy
  • Martyr Morteza Motahari
  • Islamic management

مراجع

ابراهیمی دهشیری، محمد حسن (۱۳۹۰). اصول تغییر و اصلاح رفتار در سیره معصومان علیهم السلام. معرفت، 160(20)، 51-58.
اعرابی غلامحسین؛ ناصح علی احمد؛ نجفی رضا (۱۳۹۷). شیوة تربیتی قرآن کریم در تغییر رفتار مخاطبان عصر نزول در آیات نهی از ربا از دیدگاه فریقین. پژوهشهای تفسیر تطبیقی، 4(2)، 65-116.
باقری چوکامی، سیامک؛ یوسفی، جعفر (۱۳۹۱). مؤلفه‏های نرم افزارانه مدیریت تغییرات اجتماعی در قرآن کریم. مطالعات قدرت نرم، 7(2)، 27-44.
باقری فرد، محمد حسین؛ توکلی، عبدالله؛ الوانی، سید مهدی. (۱۳۹۴). سیاست‌گذاری فرهنگی در دولت دینی. حکومت اسلامی، 75(20)، 173-206.
چلونگر، محمد علی (۱۳۹۶). روش‌ها و ویژگی‌های شیوه‌های اصلاحی امام علی(ع). پژوهش نامه علوی، 15(8)؛ 1-22
روگری، کای (1400). خط‌مشی‌گذاری رفتاری؛ بینش‌های رفتاری در خط‌مشی‌گذاری عمومی ـ مفاهیم و کاربردها. (علیرضا چیت‌سازیان، میکائیل نوروزی و مهدی اکبری، مترجمان). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
رهبر، فرهاد و امیری، میثم (۱۳۹۳). اقتصاد رفتاری و سیاست‌گذاری عمومی. برنامه‌ریزی و بودجه، 127(19)، 147-182.
صداقت، محمد عارف (۱۳۹۰). تغییر رفتار در اسلام و روان شناسی. کوثر معارف، 20(7)، 159-194.
عابدی جعفری، حسن، تسلیمی، محمدسعید، فقیهی، ابوالحسن، شیخ زاده، محمد (1390)، تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‏های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 151-198.
مطهری، مرتضی (1378). یادداشت‏های استاد مطهری. ج1. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1379). یادداشت‏های استاد مطهری. ج3. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1381). یادداشت‏های استاد مطهری. ج6. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1381). یادداشت‏های استاد مطهری. ج7. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1385). یادداشت‏های استاد مطهری. ج10. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1386). یادداشت‏های استاد مطهری. ج11. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1393). یادداشت‏های استاد مطهری. ج13. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1384). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. جلدهای 1، 2، 3، 13، 14، 15، 16، 17، 19، 21، 22، 23، 24، 25، 26، 28، 30. تهران: انتشارات صدرا نسخۀ الکترونیکی.
موسوی، زهرا؛ کریمی، امین؛ تهمتن، امیرمحمد (۱۳۹۶). کاربست علوم رفتاری در سیاست‏گذاری عمومی. اولین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی.
نفیسی، علیرضا (1395). درآمدی بر سیاست‏های تغییر رفتار. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی
نفیسی، علیرضا؛ محسن اشعاری و سعید طهماسبی (1400). تلنگر برای ایران؛ مطالعات موردی سیاست‌گذاری تغییر رفتار در ایران و جهان. تهران: ملیکان.
 
References
Abedi Jafari, H., Taslimi, M.S., Faghihi, A., Sheikhzadeh, M. (2011), Theme Analysis and Theme Network: A Simple and Efficient Method for Explaining Patterns in Qualitative Data, Strategic Management Thought, 5(2), 151-198. (in Persian)
Arab, Gh.H., Naseh, A.A. & Najafi, R. (2018). The educational method of the Holy Quran in changing the behavior of the audience of the age of revelation in the verses forbidding usury from the point of view of the sects. Comparative Interpretation Studies, 4 (2), 65-116. (in Persian)
Bagheri Choukami, S. & Yousefi, J. (2012). Software components of social change management in the Holy Quran. Soft Power Studies, 7 (2), 27-44. (in Persian)
Bagherifard, M.H., Tavakoli, A., Alwani, S.M. (2015). Cultural policy in religious government. Islamic Government, 75 (20), 173-206. (in Persian)
Behavioural Insights Team (2014). EAST: Four simple ways to apply behavioural insights. London, UK: Behavioural Insights Team; Institute for Government and Cabinet Office.
Braun, V., Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Chelongar, M.A. (2017). Methods and characteristics of Imam Ali (AS) corrective methods. Alavi Research Letter, 15 (8), 1-22. (in Persian)
Dolan, P., Hallsworth, M., Halpern, D., King, D., & Vlaev, I. (2010). MINDSPACE. Influencing behaviour through public policy. Cabinet Office, Institute for Government,
Ebrahimi Dehshiri, M.H. (2011). Principles of behavior change and modification in the life of the Infallibles (peace be upon them). Knowledge, 160 (20), 51-58. (in Persian)
Galizzi, M.M. (2014). What is really behavioral in behavioral health policy? And does it work? Applied Economic Perspectives and Policy, 36(1): 25–60.
Gigerenzer, G. & Brighton, H. (2009). Homo heuristicus: Why biased minds make better inferences. Topics in Cognitive Science, 1 (1), 107–143.
Honesty, M.A. (2011). Behavior change in Islam and psychology. Kowsar Maaref, 20 (7), 159-194. (in Persian)
Howlett, M., Mukherjee, I., and Woo, J. )2018(. Thirty years of research on policy instruments, in: H. K. Colebatch and R. Hoppe (Eds) Handbook on Policy, Process, and Governing (Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing), pp. 147–168.
Howlett, M., Ramesh, M. & Perl, A. (2009). Studying Public Policy: Policy Cycles & Policy Subsystems, Oxford University Pres.
John, P., Martin, A., & Mikołajczak, G. (2022). Support for behavioral nudges versus alternative policy instruments and their perceived fairness and efficacy. Regulation & Governance.
John, P. (2018). How Far to Nudge? Assessing Behavioural Public Policy, Edward Elgar Publishing.
Michie, S., van Stralen, M. & West, R. (2011). The behaviour change wheel: A new method for characterising and designing behaviour change interventions. Implementation Science, 6(42), 1-11.
Motahari, M. (1999). Notes of Master Motahhari. Volume 1. Tehran: Sadra Publications.
(in Persian)
Motahari, M. (2000). Notes of Master Motahhari. Volume 3. Tehran: Sadra Publications.
(in Persian)
Motahari, M. (2002). Notes of Master Motahhari. Volume 6. Tehran: Sadra Publications.
(in Persian)
Motahari, M. (2002). Notes of Master Motahhari. Volume 7. Tehran: Sadra Publications.
(in Persian)
Motahari, M. (2006). Notes of Master Motahhari. Volume 10. Tehran: Sadra Publications.
(in Persian)
Motahari, M. (2007). Notes of Master Motahhari. Volume 11. Tehran: Sadra Publications.
(in Persian)
Motahari, M. (2014). Notes of Master Motahhari. Volume 13. Tehran: Sadra Publications.
(in Persian)
Motahari, M. (2005). Collection of works of Master Shahid Motahhari. Volume 1, 2, 3, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 28, 30. Tehran: Sadra Publications Electronic version. (in Persian)
Mousavi, Z., Karimi, A., Tahman, A.M. (2017). Application of Behavioral Sciences in Public Policy. First Conference on Governance and Public Policy. (in Persian)
Nafisi, A. (2016). An Introduction to Behavior Change Policies. Tehran: Supreme Council of the Cultural Revolution. (in Persian)
Nagel, S.S. (1994). Encyclopedia of policy studies. (2th ed.), rev. and expanded.New York u.a.: Dekker (Public administration and public policy, 53).
OECD (2019). OECD Behavioural Insights Toolkit and Ethical Framework: OECD.
Olejniczak, K., Śliwowski, P., & Leeuw, F. (2020). Comparing behavioral assumptions of policy tools: Framework for policy designers. Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice, 22(6), 498-520.
Rahbar, F. & Amiri, M. (2014). Behavioral Economics and Public Policy. Planning and Budgeting, 127 (19), 147-182. (in Persian)
Ruggeri, K. (2019). Behavioral insights for public policy. Concepts and cases (edited by Kai Ruggeri). 1st. London: Routledge.
Saunders, M., Lewis, P., Thornhill, A. (2009). Research Methods for Business Students. Prentice Hall.
Schneider, A. & Ingram, H. (1990). Behavioral assumptions of policy tools. The Journal of Politics, 52(2), 510- 529.
Smith, K. B., Larimer, C.W. (2009). The public policy theory primer. Boulder CO: Westview Press.
Sousa Lourenço, J., Ciriolo, E., Rafael Rodrigues Vieira De Almeida, S. & Troussard, S. (2016). Behavioural insights applied to policy: European Report. EUR 27726 EN; doi:10.2760/903938
Thaler, R.H (2015). Misbehaving. The making of behavioural economics. London: Allen Lane.
Thaler, R. & Sunstein, C. R. (2008). Nudge. Improving decisions about health, wealth, and happiness. New Haven, Conn., London: Yale University Press.
Tversky, A. & Kahneman, D. (1992). Advances in prospect theory – Cumulative representation of uncertainty. Journal of Risk and Uncertainty 5 (4), 297–323.
Tversky, A., & Kahneman, D. (1974). Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases: Biases in judgments reveal some heuristics of thinking under uncertainty. Science, 185(4157), 1124-1131.
مدیریت دولتی
دوره 14، شماره 3
1401
صفحه 388-423

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار