تبیین تأثیر کیفیت فرایندهای هیئت‌مدیره بر عملکرد نقش‌های هیئت‌مدیره در شرکت‌های دولتی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، گروه مدیریت دولتی، حوزه پژوهش و فناوری، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران.

2 دانشیار، گروه مدیریت دولتی، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‎ریزی، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه مدیریت دولتی، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران.

4 دانشیار، گروه مدیریت بازرگانی، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‎ریزی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کیفیت فرایند‎های هیئت‌مدیره بر عملکرد نقش‌های هیئت‌مدیره شرکت‌های دولتی اجرا ‌شده است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نوع تحقیقات توصیفی است که به‌صورت پیمایش اجرا ‌شده است. نمونه‌گیری پژوهش، بر اساس نمونه‌گیری در دسترس بود که از میان 543 شرکت دولتی، 127 شرکت برای بررسی انتخاب شد. برای تحلیل داده‌ها از مدل معادلات ساختاری (SEM) با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شد. برای اندازه‌گیری «تعارض شناختی» هیئت‌مدیره، از پرسش‌نامه چینگ هوآت (2004)، برای سنجش فرایندهای «انسجام هیئت‌مدیره»، «هنجارهای تلاش» و «به‌کارگیری مهارت‌ها و دانش»، سه پرسش‌نامه با لحاظ‎کردن پرسش‌نامه‌های تحقیقات پیشین و اِعمال نظر خبرگان طراحی شد. همچنین، برای ارزیابی «عملکرد نقش‌های هیئت‌مدیره» از پرسش‌نامه اصلاح‌شده ماگوبیا (2016) استفاده شد.
یافته‌ها: عملکرد نقش‌های هیئت‌مدیره، به‌طور معناداری از طریق کیفیت فرایندهای گروهی تصمیم‌گیری هیئت‌مدیره تحت تأثیر قرار می‌گیرد. همچنین، مشخص شد که بین فرایندهای هیئت‌مدیره روابط علّی معنادار و قوی برقرار است. افزون بر این، تعارض شناختی و انسجام هیئت‌مدیره به‌طور غیرمستقیم و به‌واسطه دو فرایند هنجارهای تلاش و به‌کارگیری مهارت‌ها و دانش، بر عملکرد نقش‌های هیئت‌مدیره تأثیر مثبت و معنادار دارند. از سوی دیگر، هنجارهای تلاش، فقط به‌طور غیرمستقیم و به‌واسطۀ فرایند به‌کارگیری مهارت‌ها و دانش بر عملکرد نقش استراتژیک هیئت‌مدیره تأثیر مثبت و معنادار می‌گذارد، در حالی‌که هنجارهای تلاش، هم به‌طور مستقیم و هم غیرمستقیم بر عملکرد دو نقش کنترل و تأمین منابع و خدمات تأثیر مثبت و معنادار دارد. بر اساس نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش، فرایند به‌کارگیری مهارت‌ها و دانش، بیشترین تأثیر را بر عملکرد هر یک از نقش‌های هیئت‌مدیره می‌گذارد.
نتیجه‌گیری: این پژوهش با آشکار ساختن زوایای جدیدی از رفتار عملکردی اعضای هیئت‌مدیره، بر ضرورت بازنگری و اصلاح رفتار مدیران در سطح فردی و گروهی در اتاق هیئت‌مدیره تأکید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of the Quality of Board Processes on the Performance of Board Roles in Iranian State-owned Enterprises

نویسندگان [English]

  • Akbar Shariatnia 1
  • Habibollah T aherpoor Kalantari 2
  • Ali Jahangiri 3
  • Mehdi Rasouli Ghahroudi 4
1 PhD, Department of Public Administration, Kosar University of Bojnord, Bojnord, Iran.
2 Associate Prof., Department of Public Administration, Institute for Management and Planning Studies (IMPS), Tehran, Iran.
3 Assistant Prof., Department of Public Administration, Institute for Management and Planning Studies (IMPS), Tehran, Iran.
4 Associate Prof., Department of Business Management, Institute for Management and Planning Studies (IMPS), Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study is to investigate the effect of the quality of board processes on the performance of board roles of state-owned companies.
Methods: Due to information confidentiality restrictions, many government companies did not agree to participate in the study; therefore, the research sample was selected based on available sampling and finally 127 companies out of 543 state-owned companies were studied. A questionnaire was used for data collection and the sample consisted of 127 public companies. For data analysis, structural equation model (SEM) with partial least squares (PLS) approach was used.
Results: The findings of this study indicate that the performance of board roles is significantly affected by the quality of board decision-making processes. The results show that there are strong significant causal relationships between board processes that some processes play a leading role over other processes. In addition, cognitive conflict and board cohesion indirectly through the two processes of norms of effort and the application of skills and knowledge, have a positive and significant effect on the performance of board roles. On the other hand, norms of effort only indirectly through the process of applying skills and knowledge, have a positive and significant effect on the performance of the strategic role, while norms of effort, both directly and indirectly have a positive and significant effect on the other two roles. Also, the process of applying skills and knowledge has the most direct impact on the performance of board roles, and other processes through the strong mediating role of this process have affected the performance of board roles.
Conclusion: The present study tries to show new aspects of the functional behavior of board members in the boardroom by developing a process model. The results of the study show that the behavior of managers at both individual and group levels should be evaluated and strengthened to improve the performance of board roles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate governance
  • Performance of board roles
  • Board processes
  • State-owned enterprises

مراجع

ابراهیمی، علی؛ مرادی، محمد؛ جعفری، همت (1399). چارچوب بهبود پاسخ‌گویی شرکت‌های دولتی ایران. مدیریت دولتی، 12(1)، 45-66.
بیگی، وحید (1394). تحلیل مبانی نظری حاکمیت شرکت‌های دولتی و لزوم به‌کارگیری رهنمودهای اسلامی ـ ایرانی در منشور حاکمیت شرکت‌های دولتی ایران. چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت: پیشرفت ایران؛ گذشته، حال، آینده. 31 اردیبهشت‌ماه.
داوری، علی؛ رضازاده، آرش (1393). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. تهران: جهاد دانشگاهی.
شریعت نیا، اکبر؛ طاهرپور‎کلانتری، حبیب الله؛ جهانگیری، علی، و رسولی‎قهرودی، مهدی (1398). اثر ویژگی‌های هیئت‌مدیره بر کیفیت فرایندهای هیئت‌مدیره در شرکت‌های دولتی. مطالعات مدیریت دولتی ایران، 2(4)، 1-40.
طبقچی اکبری، لاله؛ بابازاده، محمود؛ سامعی، قاسم؛ آخوندزاده یوسفی، طاهره (1399). تأثیرات حکمرانی خوب و اصلاحات مالی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش صنعت و معدن ایران. مدیریت دولتی، 12(2)، 263-290.
طیب‌نیا، علی (1395). شرکت دولتی یعنی رانت، حقوق نجومی و سفر خارجی. خبرگزاری مهر، ویراسته محبوبه فکوری. 11اسفندماه 1395، آدرس ‌دسترسی به خبر: https://www.mehrnews.com/news/3920526
غلامحسینی، هادی (1395). شرکت‌های دولتی بودجه کشور را در ابهام می‌بلعند. روزنامه جوان، نسخه آنلاین، ویراسته هادی غلامحسینی. 2 آذر 1395. آدرس ‌دسترسی به خبر: https://www.javanonline.ir/fa/news/826640
مجلس شورای اسلامی (1392). قانون بودجه کل کشور مصوب 19/03/1392، ماده‌ واحده و جداول کلان منابع و مصارف بودجه. معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور، مرکز اسناد، املاک و انتشارات.
کاظمی، مهدی؛ علوی، سید بابک؛ اصانلو، بهاره؛ نجمی، منوچهر (1393). ارائه الگویی برای ارزیابی عملکرد هیات‌مدیره شرکت‌های تابعه یک گروه‌شرکت، از منظر تحقق نقش‌های کنترل و پشتیبانی. فصلنامه انجمن علوم مدیریت ایران، 9(34)، 47-80.
لگزیان، محمد؛ علوی، سید مسلم؛ نجفی سیاهرودی، مهدی (1390). هیئت‌مدیره کارآمد: اصول، ساختارها و کارکردها. مشهد: آستان قدس رضوی.
نیکو اقبال، علی‌اکبر (1396). مصیبت شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی در ایران و حکمرانی خوب. پیام اتاق ارومیه، 21(11)، 29-31.
هاشمی، محمدصادق؛ معینیان، امین؛ نرگسیان، عباس (1399). تبیین نقش ساختار مالکیت بنگاه در فرایند تصمیم‌گیری استراتژیک هیئت‌مدیره: مطالعه چند موردی بانک‌های دولتی، شبه خصوصی و خصوصی. مدیریت دولتی، 12(3)، 550-583.
References
Anderson, C. A., and Anthony, R. N. (1986). The new corporate directors: Insights for board members and executives. Wiley.
Anderson, C., & Anthony, R. (1988). The new corporate directors. New York: John Wiley & Sons.
Bankewitz, M. (2016). Boards’ Different Advisory Tasks–What Makes Board Members Use Their Knowledge? American Journal of Management, 16(1), 54-69.
Barclay, D., Higgins, C., & Thompson, R. (1995). The partial least squares (PLS) approach to causal modeling: personal computer adoption and use as an illustration. Thechnology studies, 2(2), 285-309.
Barton, D., and Wong, S. (2006). Improving board performance in emerging markets. McKinsey Quarterly, 1(1), 35–43.
Beal, D.J., Cohen, R.R., Burke, M.J. and McLendon, C.L. (2003). Cohesiveness and performance in groups: a meta-analytic clarification of construct relations. Journal of Applied Psychology, 88 (6), 989-1004.
Beigi, V. (2015, May 20-21). A Study of Theoretical Foundations of Corporate Governance in State-Owned Companies: Islamic-Iranian Guidelines in the Charter of Corporate Governance in Iranian State-Owned Companies, 4th Conference on Iranian Islamic Model of Progress: Past, present and Future, Tehran, Iran. (in Persian)
Bettenhausen, K. (1991). Five years of groups‘research: What we have learned and what needs to be addressed. Journal of Management, 17(2), 345-381.
Butler, R. (1981). Innovations in organizations: Appropriateness of perspectives from small group studies for strategy formulation. Human Relations, 34(9), 763-788.
Carpenter, M. A. and Westphal, J. D. (2001). The strategic context of external network ties: Examining the impact of director appointments on board involvement in strategic decision making. Academy of Management Journal, 44(4), 639-660.
Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern methods for business research, 295(2), 295-336.
Cohen, S., & Bailey, D. (1997). What makes teams work: Group effectiveness research from the shop floor to the executive suite? Journal of Management, 23, 239-290.
Daily, C.M., Dalton, D.R., and Cannella, A.A. (2003). Corporate governance: decades of dialogue and data. Academy of Management Review, 28 (3), 371-382.
Davari, A., Rezazadeh, A. (2014). Structural equation modeling with PLS software. Tehran: University Jihad. (in Persian)
Deutsch, Y (2005). The impact of board composition on firm‘s critical decisions: A Meta-analytic review. Journal of Management, 31 (3), 424-444.
Ebrahimi, A., Moradi, M., Jafari, H. (2020). Improvement Structure of Accountability in Iranian State Owned Companies. Journal of Public Administration, 12(1), 45-66. (in Persian)
Farquhar, S. (2011). The impact of board processes on board role performance andeffectiveness: An empirical study of UK listed companies. Doctoral dissertation. University of Wolverhampton.
Finkelstein, S., & Mooney, A. (2003). Not the usual suspects: How to use board process to make boards better. Academy of Management Executive, 17(2), 101-113.
Forbes, D.P., Milliken F. (1999). Cognition and corporate governance: understanding board of directors as strategic decision-making groups. Academy of Management Review, 24(3), 489-505.
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 18(1), 39-50.
Gabrielsson, J., Huse, M., Minichilli, A. (2007). Understanding the leadership role of the board chairperson through a team production approach. International Journal of Leadership Studies, 3(1), 21-39.
Gholam Hosseini, H. (2016). State-owned companies are secretly devouring the country's budget. Young newspaper, online version, edited by Hadi Gholam Hosseini, available at https://www.javanonline.ir/fa/news/826640 (10/12/2016). (in Persian)
Guzzo, R.A., & Dickson, M.W. (1996). Teams in organisations: recent research on performance and effectiveness, Annual Review of Psychology, 47, 307-338.
Hackman, J. R., & Morris, C. G. (1975). Group tasks, group interaction process, and group performance effectiveness: A review and proposed integration. In Advances in experimental social psychology (Vol. 8, pp. 45-99). Academic Press.
Hair Jr, J., Hult, G. T. M., Ringle, C., & Sarstedt, M. (2013). A Primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). SAGE Publications, Thousand Oaks, CA.
Hashemi, M., Moeinian, A., Nargesian, A. (2020). Understanding the role of Ownership Structure in the Board Strategic Decision-Making Process: A Multiple Case Study of State-owned, Pseudo-Private and Private Banks in Iran. Journal of Public Administration, 12(3). (in Persian)
Henseler, J., Ringle, C. M., & Sinkovics, R. R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. In New challenges to international marketing. Emerald Group Publishing Limited.
Hirota, S., Kubo, K., & Miyajima, H. (2008). Does corporate culture matter? Evidence from Japan. Evidence from Japan (April 2008).
Huat, O. C. (2006). Board structure, board process and board role performance. Doctoral dissertation. National University of Singapore.
Hung, H. (1998). A typology of the theories of the roles of governing bodies‖, Corporate Governance: An International Review, 6(2), 101-111.
Huse, M. (2005). Accountability and Creating Accountability: a Framework for Exploring Behavioural Perspectives of Corporate Governance. British Journal of Management, 16, 65-79.
Huse, M. (2007). Board, governance and value creation. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Ingley, C. B., & Walt, N. V. (2001). The strategies board: the changing role of directors in developing and maintaining corporate capability. Corporate Governance: An International Review, 9(3), 174-185.
Islamic Consultative Assembly (2013). The Iran Budget Law of 2013 Approved by the Islamic Consultative Assembly on 09/06/2013, Vice President for Strategic Planning and Supervision, Center for Documents, Real Estate and Publications. (in Persian)
Johnson, J. L., Daily, C. M. and Ellstrand, A. E. (1996) Boards of directors: A review and research agenda, Journal of Management, 22, 409–38.
Kazemi, M., Alavi, S., Osanloo, B., Najmi, M. (2014). A Model for the Evaluation of Subsidiary companies’ Board Task Performance in Control and Service Roles. Iranian journal of management sciences, 9(34), 47-80. (in Persian)
Kiel, G. C., & Nicholson, G. J. (2005). Evaluating boards and directors. Corporate Governance: An International Review, 13(5), 613-631.
Kiffen-Peterson, S. (2004). Trust: A neglected variable in team effectiveness research. Journal of Management & Organisation, 10 (1), 38-53.
Legzian, M., Alavi, M. & Najafi Siahroudi, M. (2011). Efficient Board of Directors: Principles, Structures and Functions. Mashhad: Astan Quds Razavi. (in Persian)
LePine, J.A., Piccolo, R.F., Jackson, C.L., Mathieu, J.E., & Saul, J.R. (2009). A meta-analysis of teamwork processes: tests of a multidimensional model and relationships with team effectiveness criteria. Personnel Psychology, 61, 273-307.
Levrau, A., and Van den Berghe, L.A.A. (2007). Corporate governance and board effectiveness: Beyond formalism. The ICFAI Journal of Corporate Governance, 6(4), 58-85.
Milliken, F. J., & Vollrath, D. A. (1991). Strategic decision-making tasks and group effectiveness: Insights from theory and research on small group performance. Human Relations, 44(12), 1229-1253.
Minichilli, A., Zattoni, A., Nielsen, S. and Huse, M. (2012). Board task performance: An exploration of micro- and macro-level determinants of board effectiveness, Journal of Organisational Behavior, 33(2), 193-215.
Mugobya, J. B. (2016). Board roles and performance of national water and Sewerage Corporation (nwsc) in Uganda. Doctoral dissertation, Uganda Technology and Management University.
Nadler, A. (2004). Building better boards. Harvard Business Review, 82: 102-111.
Niko Iqbal, A. (2017). The tragedy of state-owned and quasi-state-owned companies In Iran and good governance. Message of Urmia Chamber, 21(11). 31-29. (in Persian)
Ogbechie, C. I. (2012). Key determinants of effective board of directors-evidence from Nigeria. Doctoral dissertation. Brunel University Brunel Business School.
Pettigrew, A. M. (1992). On studying managerial elites. Strategic management journal, 13(S2), 163-182.
Shariatnia, A., Taherpour Kalantary, H., Jahangiri, A., Rasouli Ghahroudi, M. (2019). The Effect of Board Characteristics on Quality of Board Processes in State-Owned Companies. Journal of Iranian Public Administration Studies, 2(4), 1-40. (in Persian)
Sonnenfeld, J. (2002). What makes great boards great? Harvard Business Review, 80: 106-113.
Steiner, I. (1972). Group process and productivity. New York: Academic Press.
Stiles, P. and Taylor, B. (2001). Boards at work – How directors view their roles and responsibilities. Oxford: Oxford University Press.
Tabaghchi Akbari, L., Babazadeh, M., Sameei, G., Akhundzadeh Yousefi, T. (2020). The Effects of Good Governance and Financial Reforms on Total Factor Productivity in Iran's Industry and Mining Sector. Journal of Public Administration, 12(2). (in Persian)
Tayebnia, A. (2016). State-owned company means rent-seeking, astronomical wages and foreign travel. Mehr News Agency, edited by Mahboubeh Fakuri, edited by Mahboubeh Fakuri, available at https://www.mehrnews.com/news/3920526 (01/03/2017) (in Persian)
Tenenhaus, M., Amato, S., & Esposito Vinzi, V. (2004, June). A global goodness-of-fit index for PLS structural equation modelling. In Proceedings of the XLII SIS scientific meeting, 1(2), 739-742.
Van Ees, H., Gabrielsson, J. and Huse, M., (2009). Toward a behavioural theory of boards and corporate governance. Corporate Governance: An International Review, 17(3), 307-319.
Wageman, R. (1995). Interdependence and group effectiveness. Administrative Science Quarterly, 40: 145-180.
Wan, D., & Ong, C. H. (2005). Board Structure, Process and Performance: evidence from public‐listed companies in Singapore. Corporate Governance: An International Review, 13(2), 277-290.
Westphal, J. D., & Bednar, M. K. (2005). Pluralistic ignorance in corporate boards and firms strategic persistence in response to low firm performance. Administrative Science Quarterly, 50(June), 262–298.
Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, C. (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly, 33(1), 177-195.
Williams, K., Harkins, S., & Latane, B. (1981). Identifiability as a deterrent to social loafing: Two cheering experiments. Journal of Personality and Social Psychology, 40(2), 303.
Yusoff, W., and Fauziah, W. (2010). Human capital of company directors: A study of Malaysian public listed companies. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1725156.
Zahra, S. A. and Pearce, J. A. (1989). Boards of directors and corporate financial performance: a review and integrative model, Journal of Management Studies, 15(2), 291-334.
Zattoni, A., Gnan, L., & Huse, M. (2015). Does family involvement influence firm performance? Exploring the mediating effects of board processes and tasks. Journal of Management, 41(4), 1214-1243.
Zona, F., & Zattoni, A. (2007). Beyond the black box of demography: Board processes and task effectiveness within Italian firms. Corporate Governance: An International Review, 15(5), 852-864.
مدیریت دولتی
دوره 13، شماره 2
1400
صفحه 277-308

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار