طراحی سیستم پشتیبان خط‌مشی، برای مهار تباه خط‌مشی‌ها و کژ خط‌مشی‌ها

سخن سردبیر

نویسنده

استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

خط‌مشی گذاری عمومی،  از جمله دشوارترین وظایفی است که می‌توان در جهان آفرینش بر عهده گرفت؛ زیرا هر جمله و گزاره ای که در پیکره یک خط‌مشی به کار می‌رود، ممکن است سرنوشت عده زیادی از انسان‌ها را دگرگون سازد و در سراشیبی سقوط یا سیر تعالی قرار دهد؛ ضمن اینکه خط‌مشی، پدیده ای آینده پرداز و آینده ساز است و ممکن است آثار آن در تسلسلی فرانسلی، چندین سال یا دهه یا حتی صده پیاپی از زندگی انسان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد؛ پس باید با دقت صورت‌بندی شود؛ زیرا هر چه یک امر مهم‌تر و خطیرتر باشد، باید با ملاحظه و دقت بیشتری پرداخته شود و پردازش آن، بر شواهد و اطلاعات متقن‌تری مبتنی گردد.
 در دهه های اخیر، توسعه دانش اطلاعات و شکل‌گیری سازه‌هایی چون سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت، سیستم‌های خبره، سیستم های پشتیبان تصمیم و اطلاعات مبنا شدن تصمیم‌گیری‌های شرکت‌ها و سازمان‌ها و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به ویژه در بخش خصوصی که در آن بی پروایی رقابت، مجال خطا را از علاقمندان به بقا باز می‌ستاند، ظرفیت قابل توجهی برای افزایش  تأملات عقلانی در هدایت عمل مدیران فراهم آورد؛ تا حدی که با امکان ذخیره سازی سوابق تصمیم ها و تحلیل مکرر نتایج حاصل از آن‌ها، شرایط  ارزشیابی بهتر آن‌ها فراهم آمد و ظرفیت درس آموزی از تصمیم‌های گذشته متحول شد و امکان توسعه سیستم‌های یادگیرنده و هوشمند افزایش یافت؛ تا حدی که اکنون، هرچند با تاخیر، می‌توان از بازگشت به عقلانیت در ساحت خط‌مشی‌گذاری عمومی سخن گفت؛ عقلانیتی که ره آورد توسعه دانش اطلاعات، برای ایجاد سازه خط‌مشی‌گذاری مبتنی بر هوش مصنوعی، کلان داده، فضای ابری، زنجیره‌های بلوکی و سایر مظاهر توسعه فناوری اطلاعات است و آرمان توسعه داشبورد اولویت‌بندی مطلوب مشکلات و مسائل عمومی و کاربست حکمرانی دیجیتال، برای حداکثرسازی منافع ملی و منافع عمومی را در نظر می‌آورد.
بدین ترتیب می‌توان از عصر سیطره تباه خط‌مشی‌هایی که منابع ملی کشور را نابود می‌کنند و کژ‌خط‌مشی‌هایی که سیر مصرف منابع مذکور را به سویه‌های تامین منافع حزبی و شخصی باژگون می سازند گذر کرد و به عصر طلایی مصرف معقول و خردمندانه منابع ملی برای تامین مصالح عمومی رسید؛ "عصر خط‌مشی گذاری خرد مبنا"؛ و این همه در گرو نقش آفرینی محوری "سیستم های پشتیبان خط‌مشی" در این سیر پر چالش و آشوبناک است؛ سیستم‌هایی که بتوانند امکان ذخیره‌سازی، بازبینی، باز‌پردازی و به‌سازی خط‌مشی‌های پیشین و جدید را فراهم آورده، بر ظرفیت حکمرانی ملی بیافزایند. به تعبیری، می‌توان چنین گفت که سیستم پشتیبان خط‌مشی، سیستم نگهداشت تاریخ اداره دولت و حکمرانی ملی و تصویرپردازی از آینده برتر سیستم اجتماعی است؛  سیستمی که آیندگان را از تکرار خطا‌ها و شکست‌ها و ناکامی‌ها و نامرادی‌ها بر حذر می‌دارد و به آینده‌ای بهتر و فرزانه‌تر و نیک فرجام تر رهنمون می‌سازد.

عنوان مقاله [English]

Designing policy support system, to avoid rotten-policies and dys-policies

نویسنده [English]

  • Ali Asghar Pourezzat
Professor, Department of Public Adminitration, Faculty of Management , University of Tehran, Tehran, Iran,