شناسایی سرمایه‌های فکری اصلی در سازمان‌های رسانه‌ای دولتی: مطالعه موردی سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت رسانه، دانشکده ارتباطات، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه مدیریت رسانه، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد، دانشکده ارتباطات، دانشگاه صداو سیما، تهران، ایران.

چکیده

هدف: سازمان‏‌های رسانه‌‏ای به دلیل حضور در یک بازار رقابتی و پیچیده نیازمند بهره‌گیری از تمام منابع خود هستند، به‌ویژه سرمایه‌های فکری که پایداری و مزیت رقابتی را به ارمغان می‌آورند. پیش‌نیاز این امر، شناسایی سرمایه‌های فکری موجود در سازمان است. در سازمان صداوسیما، برخلاف منابع ملموس، برای منابع ناملموس و فکری، لیست مشخصی ارائه نشده است. بنابراین، در این پژوهش برآن شدیم تا منابع فکری سازمان را شناسایی نماییم.
روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش دلفی در سه مرحله انجام شد. مشارکت­کنندگان به شیوه نمونه­‌گیری هدفمند انتخاب شدند که شامل 27 نفر و از دو گروه متفاوت بودند؛ گروه اول متشکل از مدیران مجرب و آشنا به مدیریت در سطوح عالی سازمان؛ گروه دوم متشکل از خبرگان و دانشگاهیان‌ حوزه‌ سرمایه سازمانی و فکری.
یافته‌ها: بنابر یافته‌های پژوهش، سرمایه‌های فکری سازمان شامل نیروی انسانی، آرشیو، پهنه مخاطب، دسترسی به مراکز حاکمیتی، فرهنگ اسلامی، تجربه در بحران‏ها، دانشگاه صداوسیما، برنامه‌سازان، پوشش رسانه‌‏ای کل کشور و تاریخ ایران است.
نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان داد که سرمایه‏‌های فکری سازمان صداوسیما در گستره‏ای از سرمایه‌‏های ارتباطی، انسانی و ساختاری پراکنده‏ شده‌اند و کارایی و اثربخشی سازمان صداوسیما در گرو بکارگیری درست و متناسب از این سرمایه‌‏ها است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying and ranking the main intellectual capital in state media organizations: A case study of the IRIB

نویسندگان [English]

  • Siavash Salavatian 1
  • Seyed Mahdi Sharifi 2
  • Arash Ghorbani 3
1 Assistant Prof, Media Management, Faculty of communication, IRIB University, Tehran, Iran.
2 Associate Prof., Faculty of management, Tehran University, Tehran, Iran.
3 MSc. Student, Faculty of communication, IRIB University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: Because of their presence in a competitive and complex market, media organizations need to exploit all of their resources, especially intellectual capital, which brings sustainability and competitive advantage. The prerequisite for this is the identification of intellectual capital in the organization. Unlike tangible resources, IRIB does not provide a specific list for intangible and intellectual resources. So, in this study, we decided to identify the organization's intellectual resources.
Methods: This research was performed in three stages with a qualitative approach and using the Delphi ranking method. Participants were selected by the targeted sampling method, which included 27 people from two different groups; The first group consists of experienced managers and familiar with management at the highest levels of the organization The second group consists of experts and academics in the field of organizational and intellectual capital.
Results: According to the research findings, the organization's intellectual capital includes manpower, archive, audience area, access to governance centers, Islamic culture, experience in crises, Radio and Television University, programmers, media coverage of the whole country and the history of Iran.
Conclusion: This study showed that the intellectual capital of the Radio and Television Organization is scattered in a range of communication, human and structural capital, and the efficiency and effectiveness of the Radio and Television Organization depend on the proper and appropriate use of these funds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • IRIB. Intellectual Capital
  • Intangible Assets
  • Media Organization
احمدی، محمد؛ حاتمی‌زاده، نیکتا؛ حسینی، محمدعلی. (1395).  شناسایی و دسته‌بندی مفاهیم و مؤلفه‌های سرمایه فکری در سازان. نشریه مدیریت ارتقای سلامت، 5(3)، 15-27.
اسلامبولچی، علیرضا؛ رضایی‌منش، بهروز؛ زاهدی، شمس‌السادات. (1392). طراحی الگوی اندازه‌گیری سرمایه فکری در سازمان‌های فرهنگی دولتی ایران. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت سازمان‌ها دولتی،1(3)، 43-64.
اکبری، طراوت. (1395).  بررسی تاثیر مولفه‌های سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی، شباک، 2(8 و9)، 19-26
چان – آلمستد، سیلویا ام. (1394). استراتژی‌های رقابتی رسانه. (مترجم: اعرابی، سیدمحمد؛ هاشمی، سیدعلیرضا؛ زارع، رحیم.). تهران: نشر دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
خاشعی، وحید؛ دهقان، علی. (1391). مدیریت راهبردی در رسانه‌ها از نظریه تا عمل. تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.
خجسته باقرزاده، حسن. (1394). تفاوت سازمان‌های رسانه‌ای با سازمان‌های صنعتی. رسانه و فرهنگ، 5(10)، 21-38.
سلطانی، توحید؛ صلواتیان، سیاوش؛ لبافی، سمیه. (1399). طراحی مدل بازی‌وارشده برای بهبود فرهنگ مشارکتیِ کارکنان رسانه‌ای در فرایند تسهیم دانش (مورد مطالعه: کارکنان سیمای جمهوری اسلامی ایران). مجله علمی مدیریت فرهنگ سازمانی، 18(3)، 457-483.
شجاعی، عبدالناصر؛ بیگی، تورج؛ نظری پور، محمد. (1389). شناسایی تعاملات بین اجزای سرمایه فکری با استفاده از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری در صنعت بانکداری ایران. مدیریت بهره‌وری، 4(2)، 19-48.
شریفی، محمد؛ عباس پور، عباس؛ مهرگان، محمدرضا. (1392). شناسایی و رتبه‌بندی شاخص های سنجش سرمایه فکری در نظام آموزش عالی. فصلنامه اندازه گیری تربیتی، 3(4)، 133-170.
شهسواری، امیر؛ یمنی‌دوزی سرخابی، محمد؛ ابوالقاسمی، محمود. (1393). مدیریت سرمایه‌های فکری دانشگاه: مطالعه موردی دانشگاه صنعتی شریف. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 15(4)، 91-116.
صالحی صدقیانی، جمشید؛ اخوان خرازیان، مریم؛ احمدی طاهری، مریم؛ حاتمی، امیر(1393). بررسی تاثیر سرمایه فکری سازمانی بر بهره‌وری دانش در سازمان‌های رسانه‌ای (مطالعه موردی: معاونت رسانه‌های مجازی سازمان صداوسیما. فصلنامه مدیریت کسب و کار، 6(4)، 100-108.
صلواتیان، سیاوش؛ موسویان، سید مرتضی؛ ایراندوست، محسن. (1396). الگوی مفهومی پیشنهادی مدیریت دانش برای سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 11(2)، 149-184.
عصاره، فریده؛ یزدانفر، شیوا؛ قاسمی، افشین (1393). استفاده از رویکرد سرمایه‌های فکری به منظور ارتقا مزیت رقابتی پایدار در کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‌های عمومی. 20(3)، 495-512
علوی، سیدعلی؛ قریشی، سیدروح الله.(1396). الگوی اندازه‌گیری سرمایه فکری در سازمان‌های ایرانی. فصلنامه اندیشه مدیریت، 1(2)، 127-150.
فطرس، محمدحسین؛ بیگی، تورج.(1388). اندازه‌گیری میزان تاثیر سرمایه انسانی برعملکرد سازمانی صنعت بانکداری ایران: از دیدگاه دارایی‌های نامشهود. مدیریت صنعتی، 4(4)، 81-89.
قلیچی، بهروز؛ مشبکی، اصغر.(1385). نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه‌ی فکری در سازمان: مطالعه دو شرکت خودروسازی . فصلنامه دانش مدیریت، 19(1)،  125-148
References
Ahmadi, M., Hatamizadeh, N., & Hosseini, M. (2016). Identify and classify concepts and components of intellectual capital in the organizations. JHPM, 5(3), 15-27. (in persian)
Akbari, T. (2016). Investigating the effect of intellectual capital components on organizational performance, Shebak, 2(8 & 9), 19-26. (in persian)
Alavi, S. A., & Ghorashi, S. R. (2007). Intellectual Capital Measurement Model for Iranian Organizations. Strategic Management Thought, 1(2), 127-150. (in persian)
Asiaei, K., Jusoh, R., & Bontis, N. (2018). Intellectual capital and performance measurement systems in Iran. Journal of Intellectual Capital, 294-330.
Bontis, N. (1998). intellectual capital, an exploratory study that develops measures and models. managment decison, 63-76.
Bontis, N., Dragonetti, N.C., Jacobsen, K. and Roos, G. (1999) "The Knowledge Toolbox: A review of the Tools Available to Measure and Manage Intangible Resources", European Management Journal. ( 17)4, 391-402.
Chan-Olmsted, S. M. (2015). Competitive media strategies. Tehran: Publication of the Office of Cultural Research. (in persian)
Edvinsoon, L. (2000). Some perspectives on intangibles and intellectual capital. Journal of Intellectual Capital, 1(1), 12–16.
Edvinsson, L., & Sullivan, P.H. (1996), Developing a Model for Managing Intellectual Capital, European Management Journal, 14(4), 356-365.
Edvinsson, L., & Malone, M. S. (1997). Intellectual capital: The proven way to establish your company's real value by finding its hidden brainpower. London:  Piatkus.
Eslambolchi, A., Zahedi, S., & Rezaeimanesh, B. (2013). Designing an Intellectual Capital Measuring Model for Iranian Cultural Public Organizations. Quarterly Journal of Public Organzations Management, 1(3), 43-63. (in persian)
Fornel, C. (2000). Customer asset managment. capital efficienty and shareholder. proceeding and performance managment, past, present, future conferonce. Cambridge: Cambridge university.
Fotros, M. H., & Beige, T. (2010). The Measurement of the Effect of Human Capital on Organizational Performance in Iranian Banking Industry: An Intangible Assets Perspective. Industrial Management. 4(10), 81-90. (in persian)
Ghelichi, B., & Meshbaki, A. (1385). The role of social capital in creating the intellectual capital of the organization (study of two Iranian car companies). Quarterly Journal of Management Knowledge, 19(1), 125-148. (in persian).
Habban, F. (2000). Management of core resource: The case of media enterprise. International Journal on Media Management, 2(1), 14-24.
Inkinen, H., Kianto, A., Vanhala, M., & Ritala, P. (2017). Structure of intellectual capital – an international comparison. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 30(5), 1160-1183.
Kaplan, R., & Norton, D. P. (2001). The strategy-focused organization: how balanced scorecard companies thrive in the new business environment. Boston: Harvard Business School Press.
Khashiei, V., & Dehghan, A. (2012). Strategic management in the media from theory to practice. Tehran: Office of Media Studies and Planning. (in persian)
Khojasteh-Bagherzadeh, H. (2015). The Differences between Media Organization and Industrial Organization. Interdisciplinary Studies in Media and Culture, 5(10), 21-38. (in persian)
Kong, E., & Prior, D. (2008). An Intellectual Capital Perspective of Competitive Advantage in non-Profit Organizations. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 13(2), 119-128.
Lavine J., & Wackman, D. (1998), Managing Media Organizations. Effective Leadershi of the Media, New York – London, Longman.
Martinez-Torres, M. (2006). A Procedure to Design a Structural and Measurement Model of Intellectual Capital: An Exploratory Study. Information & Management, 43(5), 617-626.
Mouritsen, J., Bukh, P. N., & Marr, B. (2004). Reporting on intellectual capital: why, what and how?. Measuring Business Excellence. 8(1), 46-54.
Osareh, F., Yazdanfar, S., & Ghasemi, A,. (2015). intellectual capital approach to promote sustainable competitive advantage in the public library in Khuzestan. Research on Information Scienc & Public Libraries, 20(3), 495-512. (in persian)
Pablos. p, o. d. (2003). Intellectual capital reporting in Spain: a compararative view. Intellectual capital, 4(1), 61-81.
Picard G. (1989), Media Economics. Concepts and Issues. California: Thousand Oaks, Sage Publications.
Salavatian, S., Mousavian, S., & Irandost, M. (2017). Proposing a Knowledge Management Model for IRIB Organization. Strategic Management Thought, 11(2), 149-184. (in persian)
Salehi Sedghiani, J., Akhavan Kharazian, M., Ahmadi Taheri, M., & Hatami, A. (2014). Investigating the Impact of Organizational Intellectual Capital on Knowledge Productivity in Media Organizations (Case Study: Deputy of Virtual Media of Radio and Television Organization. Journal of Business Management. 6(4), 100-108. (in persian)
Sharifi, M., Abbaspour, A. & Mehrgan, M. (2013). Identification and ranking of measurement indices of intellectual capital in the higher education system using the analytical hierarchy process. Quarterly of Educational Measurement, 3(4), 133-170. (in persian)
Shahsavari, A., Yamani, M., Abolghasemi, M. (2014). University intellectual capital management: case study of Sharif University of Technology. Iranian Journal of Engineering Education, 15(60), 91-116. (in persian)
Shojaei, A., Beygi, T., & Nazaripour, M. (2010). Identifying Interactions among the Components of Intellectual Capital by Using Structural Equation Modeling Technique in the Iranian Banking Industry, Productivity management, 4 (2), 19-48. (in persian)
Soltani, T., Salavatian, S., Labafi, S. (2020). Designing a Gamified Model to Improve Collaborative Culture among Media Staff in the Knowledge Sharing Process: A Case Study of the TV Employees of the Islamic Republic of Iran. Organizational Culture Management, 18(3), 457-483. (in persian)