طراحی مدل آشفتگی ـ پویایی توسعه بهره‌وری منابع انسانی صنعت نفت ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 انشجوی دکتری، گروه مدیریت تحقیق در عملیات، گروه مدیریت صنعتی، پردیس کیش، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف: صنعت نفت مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین صنعت ایران است و در اقتصاد کشور نقش مسلط را بازی می‌کند. از آنجا ‌که عنصر اصلی ایجاد و توسعه بهره‌وری، سرمایه انسانی است، توسعه بهره‌وری سرمایه انسانی در این صنعت، می‌تواند در راستای رسیدن به رشد اقتصادی و اهداف بلندمدت کشور گام‌های بلندی بردارد. در برنامه‌ریزی توسعه بهره‌وری منابع انسانی، مدیران و برنامه‌ریزان این حوزه از یک ‌طرف با پیچیدگی نیروی انسانی (سیستم‌های چندذهنی) و از طرف دیگر با روابط روان‌شناختی و مسائل اجتماعی ـ فرهنگی (نگرش سیستمی) مواجه‎اند. چنانچه مسئله بهره‌وری منابع انسانی را در صنعت نفت، مسئله‌ای از نوع آشفتگی در نظر بگیریم، این پژوهش به مدل‌سازی، شبیه‌سازی و سیاست‌گذاری سیستم بهره‌وری منابع انسانی صنعت نفت با بهره‌گیری از صورت‌بندی نظم آشفته و پویایی سیستم می‌پردازد.
روش: روش‌شناسی پژوهش با الهام از تفکر سیستمی انتقادی تحقیق در عملیات و روش‌شناسی چندگانه (سیستمی از روش‌شناسی‌های سیستمی)، نخست با بهره‌گیری از موانع توسعه ایکاف/ قراجه داغی، به تعبیه اصولی برای ساختاردهی آشفتگی مسئله و سپس به مدل‌سازی با استفاده از رویکرد پویایی سیستم می‌پردازد.
یافته‌ها: یافته‌های مدل، با توجه به وضعیت موجود نشان می‌دهند توجه ناکافی به شفافیت ساختار صنعت نفت در بعد قدرت و بهره‌گیری از سرمایه‌های فکری و انسانی در بعد ارزش و انگیزش کارکنان در بعد زیبایی سبب شده است که به بهره‌وری منابع انسانی صنعت، آسیب‌های فراوانی وارد شود.
نتیجه‌گیری: اعمال سیاست‌های ترکیبی در سه زیرنظام ارزش، قدرت و زیبایی به‌عنوان بهترین دسته راهکار برای بهبود بهره‌وری منابع انسانی صنعت نفت انتخاب شد و نشان داده شد که برنامه‌ریزی برای افزایش سرمایه‌های فکری و انسانی، شفافیت ساختاری نظام صنعت نفت و نظام انگیزشی کارکنان صنعت نفت، بر افزایش میزان ارزش ‌افزوده منابع انسانی و بهبود بهره‌وری منابع انسانی در صنعت نفت اثرهای شایان‌ توجهی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modeling the Disturbance-Dynamics Model of Human Resources Development in Iran's Oil Industry

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Mehregan 1
  • Mahnaz Hosseinzadeh 2
  • Nima Rabie Servandi 3
1 Prof., Department of Industrial Management, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Assistant Prof., Department of Industrial Management, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Ph.D. Candidate, Department of Operations Research Management, Department of Industrial Management, Kish Campus, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: The oil industry is the most important and strategic industry in Iran and plays a dominant role in the economy of the country. Human capital is the main element in the creation and development of productivity, therefore the development of human capital productivity in this industry can be a major step towards achieving economic growth and long-term goals of the country. In planning the development of human resource efficiency, managers and planners have to cope with the complexity of human resources (systems of multidimensional systems) and, psychological relations and socio-cultural issues (systemic attitudes). Considering the fact that, human resource utilization in the oil industry is a turbulent issue, this research aimed at modeling, simulating and strategizing the human resources system of the oil industry using the formulation of a turbulent order and the dynamics of the system.
Methods: The research’s methodology is inspired by the critical system thinking of research in multiple operations and methodologies (a system of systematic methodologies). This is primarily done using the barriers to the development of Ackoff / Gharage Daghie, the principled embedding of the structure of the problem turmoil, and then into modeling using the dynamics of the system.
Results: The findings of the model show that insufficient attention to the transparency of the structure of the oil industry in terms of power and the use of intellectual and human capital in dimensions of value and motivation of staff in cosmetic aspects have caused damage to the abundance of human resources in the industry.
Conclusion: The application of hybrid policies in the three sub-systems of value, strength, and beauty were selected as the best way to improve the productivity of human resources in the petroleum industry. It was shown that plans for increasing intellectual and human capital, structural transparency in the oil industry, and the incentivizing systems of workers have significant effects on increasing the value of human resources and improving its productivity in the oil industry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • disturbance
  • Human resource productivity
  • System attitude
  • System Dynamics

مراجع

آذرمند، حمید (1395). سوءتفاهمی به نام بهره‌وری در برنامه‌های پنج‌ساله. تهران: روزنامه دنیای اقتصاد.
ابطحی، حسین، کاظمی، بابک (1379). بهره‎وری. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
ابوالعلائی، بهزاد (1395). مدیریت عملکرد: راهنمای مدیران برای ارزیابی و بهبود عملکرد کارکنان. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
افتخار، سید فراز (1394). مدیریت استعداد در صنعت نفت و گاز. کنفرانس مدیریت و اقتصاد در قرن 21. تهران: انجمن اقتصاد انرژی.
امینی، علیرضا؛ فرهادی کیا، علیرضا (1390). ارزیابی تحولات شاخص‎های بهره‌وری در بخش نفت و توصیه‌هایی برای بهبود بهره‌وری در برنامه پنجم توسعه. وزارت نفت. شماره 1.
ایکاف، راسل (1375). برنامه‎ریزی تعاملی، مدیریت هماهنگ با تحول برای ساختن آینده سازمان. (مترجم خلیلی شورینی)، تهران: نشر مرکز.
جکسون، م. (1391). تفکر سیستمی کل‌گرایی خلاق برای مدیران: رویکردهای سیستمی، نقد و بررسی آنها کاربردشان. (مترجم: ناصر شریعتی)، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
خاکی، غلامرضا (1380). ارزش ‌افزوده، تهران: مؤسسه مطالعات و بهره‌وری.
 رعنایی کردشولی، حبیب‌الله، غفارنیا، احمد (1395). اندازه‌گیری بهره‌وری منابع انسانی در شرکت ملی نفت ایران (مطالعهموردی: شرکت پایانه‌های نفتی ایران). فصل‌نامه مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، 4(13)، 9-32.
سازمان برنامه‌وبودجه (1397) بخش‌نامه بودجه سال 1398 کل کشور. تهران: سازمان برنامه‌وبودجه کشور، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات.
سازمان بهره‌وری آسیایی (2018). گزارش سالیانه بهره‌وری آسیایی،دانشگاه کیو، ژاپن، توکیو.
سازمان ملی بهره‌وری ایران (1397). گزارش شاخص‌های بهره‌وری کشور 1384-1396. تهران: سازمان ملی بهره‌وری.
شجاعی، سید سعید؛ جمالی، غلامرضا؛ منطقی، نیکزاد (1395)، تابستان. شناسایی عوامل مؤثر بر بهره‌وری، تهران، ایران، فصل‌نامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی (2)8، 161-181.
طاهری، شهنام (1387). بهره‌وری و تجزیه ‌و تحلیل آن در سازمان (جلد 6). تهران: نشر هستان.
طیبی، محمدرضا؛ واهبی، آرزو؛ نور نژاد، وحید (1397). بررسی رابطه فکری و بهره‌وری در صنایع تولیدی ایران. فصل‌نامه مدیریت بهره‌وری، 12(4)، 37- 59.
علی پور، لزیم؛ سبحان الهی، محمدعلی؛ غنبر طهرانی، نسیم؛ یوسفی نژاد، وحید (1394). بررسی عوامل مؤثر بر بهره‌وری نیروی انسانی و تأثیر آن بر پیشرفت پروژه با استفاده از رویکرد پویایی‌شناسی سیستم‌ها مطالعه موردی: شرکت تولید، بهره‌برداری و تعمیرات سد و نیروگاه شهید عباسپور. کنفرانس بین‌المللی دست‌آوردهای نوین پژوهشی مدیریت حسابداری اقتصاد.
قراجه داغی، جمشید (1394). تفکر سیستمی: مدیریت آشفتگی و پیچیدگی پلتفرمی برای معماری کسب‌وکار (نسخه 3). مترجم: خلیلی شورینی. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
قلی‎پور، رحمت‎اله (1392). چالش‌های نظام اداری: بررسی موردی ایران (جلد 3). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کیانی، ندا؛ رادفر، رضا (1394).شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر بهره‌وری سازمان با استفاده از مدل دیماتل. فصل‌نامه مدیریت بهره‌وری، 9 (35)، 111-130.
کینی، رالف (1381). تفکر ارزشی راهی به‌سوی تصمیم‌گیری خلاق. (مترجم: عقیل ملکی فر).تهران: چاپ نگارش.
محسـنی، علیرضـا؛ زنجـانی، حبیب‌الله و طالقـانی، متـین (1391). بیگـانگی از کـار و تأثیر آن بر بهره‌وری نیروی کار. ماه‌نامه مهندسی مدیریت، 5(87)، 47- 81.
محمدی زاده، محمد حسین؛ صادقیه، احمد؛ مصطفایی پور، علی (1392). مدل‌سازی بهره‌وری نیروی انسانی در صنعت نفت با رویکرد پویایی‌شناسی سیستم. دومین کنفرانس ملی مهندسی صنایع و سیستم‌ها. تهران.
محمودی، زیرار؛ صیادی، احمد رضا؛ رجب‎زاده قطری، علی (1395). ارائه مدل پویایی ارزیابی بهره‌وری نیروی کار معادن مطالعه موردی: مجتمع معدنی و صنعتی چادرملو. مدیریت صنعتی، 8 (2)، 287-308.
مشایخی، علینقی (1397). تفکر سیستمی در طول زمان. تهران: آریانا قلم.
مشایخی، علینقی (1397). پویاشناسی سیستم‌ها. تهران: آریانا قلم.
مهرگان، محمد رضا؛ حسین زاده، مهناز (1395). مبانی نظری تحقیق در عملیات. تهران: نشر کتاب دانشگاهی.
نژاد ایرانی، فرهاد؛ دادجویان، علی‌رضا (1397).بررسی تأثیر ارزش‌آفرینی استراتژیک سرمایه انسانی بر بهره‌وری نیروی انسانی. فصل‌نامه مدیریت بهره‌وری، 12(4)، 235-269.
وزارت نفت. (1379). چالش‌های توسعه در صنعت نفت ایران. گزیده مقالات مطبوعات. تهران: چاپ سحاب.
هیوز، آون (1397). مدیریت دولتی نوین. (مترجمان: الوانی، سید مهدی، خلیلی شورینی، سهراب و معمار زاده، غلامرضا). تهران: انتشارات مروارید.
 
References
Abolalaee, B. (2017). Performance Management: A guide for managers to evaluate and improve employee performance. Tehran:Industrial Managment Organization press. (in Persian)
Abtahie, H., Kazemie, B. (2000). Productivity.Tehran: Institute for Trade Studies and Research press. (in Persian)
Ackoff, R. (1996). Interactive planning, coordinated management with transformation to build the organization's future. (S. Khalilie Shavarinie, Trans.) Teharan: Markaz press.
(in Persian)
Alipour, L., Sobhan ellahie, M. A., Ghanbar Tehranie, N. & Yousefie Neghad, V. (2015). Investigating Factors Affecting Human Resource Efficiency and Its Impact on Project Progress Using the Dynamic Systems Approach Case Study: Abbaspour Power Plant. International Conference on New Achievements in Management Research and Accounting and Economics. Tehran. (in Persian)
Aminie, A., Farhadie kia, A. (2012). Evaluating changes in productivity indicators in the oil sector and recommendations for improving productivity in the fifth development plan. NIOC. Tehran: nioc press. (in Persian)
APO Productivity Data Book (2018). Productivity. Japan, Tokyo: Keio University Press.
Azaramand, H. (2016). Misunderstanding of productivity in the five-year plan, Tehran: Donyaye Eghtesad newspaper. (in Persian)
Eftekhar, S. (2016). Talent Management in Oil and Gas Industry. Management and Economics in the 21st Century. Tehran: Association of Energy Economics. (in Persian)
Gharajedaghi, J. (2011). System Thinking: Managing chaos and comlexity platform for designing business atchitecture. (S. Khalili Shavarinie, Trans.) Tehran: industrial management organization press. (in Persian)
Gharjedaghi, J. (1986). A prologue to national development planning. New port, CT; Greenwood press.
Gholipour, R. (2013). Challenges of the administrative system of Iran case study. Tehran: Tehran University press. (in Persian)
Hughes, O. E. (2018). Newly Managed Public Administration: A Strategic Approach to the Thoughts, Concepts and Theories. (Alvanie, Khalili Shavarinie, Memarian, Trans). Tehran: Morvared Press. (in Persian)
Iran Oil Industry (2018). Challenges for development in the Iranian oil industry. Selection of press articles. Tehran: Sahab press. (in Persian)
Jackson, M. (2003). System Thinking: Creative holism for managers (4th ed). (T. Naser Shariatie; Trans.) Tehran: Industrial Managment Organization. (in Persian)
Kazaz, A., Ulubeyl, S., Acicara, T. & ER, B. (2016).Factors Affecting Labor Productivity. Procedia Engineering, 164, 28-34.
Keeney, R. (1992). Value-Focused Thinking: A Path to Creative Decision making. (A. Malekifard, Ed.). Tehran: Harvard University Press. (Karaneh elm Press Iran).
(in Persian)
Khakiie, GH. (2001). Value Added. Tehran: Institute Of Studies and Productivity Press.
(in Persian)
Kianie, N. & Radfar, R. (2016). Identification and ranking of factors affecting organizational productivity using the Demettel model. Quarterly Journal of Productivity Management, 9 (35), 111-130. (in Persian)
Kinfemichael, M. B. (2019). Convergence of labor productivity across the US states. Economic Modelling, 76, 270-280.
Karimie Shahabie, A., Memarzadeh, A., Alvanie, S.A., Modirie, M. (2014). Designing a Productivity Model in Government Organizations. Quarterly Journal of Productivity Management, 10, 37 7-27. 
Mahmoodie, Z. & Sayadie, A., Ghatarie, A. (2016). Presentation of Dynamic Mine Productivity Assessment (Case Study: Chador Malu Industrial Complex). Industrial Management Press, 8(12), 287-308. (in Persian)
Mashaekhie, A. (2018). System thinking over time. Tehran: Ariana Ghalam. (in Persian)
Mashayehkie, A. (2018). System thinking during the year. Tehran: aryana ghalam press.
(in Persian)
Mehrgan, M. & Hoseinzadeh, M. (2017). Theoretical Basics of Operational Research (Vol. 1). Tehran:University Book Press. (in Persian)
Mohammad Zadeh, M., Sadeghieh, A. & Mostafaei Pour, A. (2013). Modeling the productivity of manpower in the oil industry with the system dynamics approach. Second National Conference on Industrial Engineering and Systems. (in Persian)
Mohsenie, A., Zanjanie, H., Taleghanie, M. (2012). The alienation of work and its confirmation of labor productivity, Management Engineering Monthly, 5(87)47-81 (in Persian)
Nasirzadeh, F. & Nojedehi, P. (2013). Dynamic modeling of labor productivity in construction projects. International Journal of Project Management, 31, 903-911.
National Iranian Productivity Organization. (2018). Country Productivity Indicators Report. Tehran: National Iranian Productivity Organization. (in Persian)
Nejad Eranie, F. Dadjoyan, A. (2018). Investigating the Effect of Strategic Human Capital Markets on Labor Productivity. Quarterly Journal of Productivity Management,12(47), 235-269. (in Persian)
Organization, Planning and Budget (2018). General Budget. Tehran: Organization, Planning and Budget.
Ranaiee Kord sholie, H., Ghafarnia, A. (2016). Measurement of Human Resources Productivity at National Iranian Oil Company (Case Study: Iranian Oil Terminals Company). Quarterly Journal of Human Resource Management in Oil Industry, 4(13), 9-32.
(in Persian)
Shojaee, S. S., Jamalie, Gh., Manteghie, N. (2015). Identify Effective Factors on Productivity. Quarterly journal of human resource management research, 2(8), 161-181. (in Persian)
Solminihac, H. D. (2017). Copper Mining Productivity: Lessons from Chile. Journal of Policy Modeling, 40(1), 182-193.
Taebiee, M.R., Vahebie, A., Noor Nejad, V. (2018). Investigating the Relationship Between Intellectual Capital and Productivity in Iran's Manufacturing Industries. Quarterly Journal of Productivity Managemen, 12(4), 37-59. (in Persian)
Taheri, Sh. (2008). Productivity Analysis Organization. Tehran: Hastan press. (in Persian)
Yépez, C. (2017). Financial conditions and labor productivity over the business cycle. Economics Letters, 150, 34-38.
مدیریت دولتی
دوره 11، شماره 2
1398
صفحه 309-338

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار