واکاوی تئوری‎های شناختی مسیر پیشرفت شغلی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی ـ گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 استادیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

هدف: نظریه‌های متعددی در خصوص مسیر پیشرفت شغلی مطرح ‌شده و محققان این نظریهها را در طبقات مختلفی دسته‌بندی کرده‌اند. نظریه‌های شناختی از جدیدترین دسته‌بندی‌هایی است که مشتمل بر دو نظریه شناخت اجتماعی مسیر پیشرفت شغلی و نظریه پردازش اطلاعات شناختی است. در پژوهش حاضر با شناسایی معیارهای مقایسه نظریه‌ها، به مقایسه دو نظریه شناختی مسیر پیشرفت شغلی پرداخته شده است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه‌ای بوده و از نوع مطالعات اکتشافی بهشمار میرود و از نظر روش، در دسته پژوهش‌های آمیخته قرار میگیرد. برای گردآوری داده‌ها، از 20 خبره دانشگاهی و مدیر فعال در زمینه مدیریت منابع انسانی و مسیر شغلی بهره برده شده است.
یافتهها: بر اساس مبانی نظری، 34 معیار و بر اساس نظر خبرگان، 12 معیار با استفاده از فن دلفی فازی و توافق خبرگان شناسایی شد و در نهایت، دو نظریه یاد شده بر اساس آنها مقایسه شدند.
نتیجهگیری: نتایج نشان داد که بیشترین تأکیدهای نظریه شناخت اجتماعی مسیر پیشرفت شغلی بهترتیب بر محیط، آینده‌نگری و تعمیم‌پذیری است، اما نظریه‌ پردازش اطلاعات شناختی بر شغل، فرد، فرایند و سازمان تأکید بیشتری میکند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Cognitive Theories of Career Development

نویسندگان [English]

  • Seyed Hamid Reza Fatemi Aghda 1
  • Seyed Mohammad Tabataba'i Nasab 2
  • Mehdi Sabokro 3
1 PhD Candidate, Department of Business Management, Organizational Behavior and Human Resource Management, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
2 Associate Prof., Department of Business Management, Faculty of Economics, Management & Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
3 Assistant Prof., Department of Business Management, Faculty of Economics, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده [English]

Objective: There are several theories proposed on the career development and researchers have classified these theories in different categories. Career-related cognitive theory is one of the latest categories including two theories: social cognitive theory of career development and cognitive information processing. The current study seeks to compare these two cognitive theories of career development by identifying the criteria for comparison of theories.
Methods: The present study is a practical research from goal perspective, is an exploratory survey in nature and methodologically is categorized in the field of mixed research. To collect data, a sample of 20 academic experts and active managers in human resource management and career development were interviewed.
Results: To execute the research, 34 criteria were identified based on theoretical foundations and 12 criteria were agreed upon according to experts' opinions; finally, the two theories were compared using a fuzzy Delphi technique and those criteria.
Conclusion: The results showed that social cognition of career development theory mostly emphasizes on environment, future, and generalizability respectively, while cognitive information processing theory mainly emphasizes on the job, individual, process, and the organization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive information processing theory
  • Cognitive information processing cycle
  • Information processing pyramid
  • Self-Efficacy
  • Social cognition career theory
حسنقلی‌پور، حکیمه؛ امیری، مجتبی؛ پورعزت، علی اصغر (1396). توسعه مدل ارزشیابی خط‌مشی نگهداشت اثربخش اعضای هیئت علمی در آموزش عالی. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت دولتی، 9(3)، 489- 516.
رحیم‌نیا، فریبرز؛ نصرتی، سعید؛ اسلامی، قاسم (1396). بررسی تأثیر امنیت و استقلال شغلی بر ترک خدمت به‌واسطه درهم‌تنیدگی شغلی در سازمان‌های دولتی. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت دولتی، 9(2)، 333 - 357.
شاهرخی، مریم؛ عابدی، محمدرضا؛ گرجی، یوسف (1394). بررسی تأثیر مشاوره شغلی به شیوه پردازش اطلاعات شناختی (CIP) بر کاهش اهمال‌کاری تحصیلی دانشجویان دانشگاه. اولین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روانشناسی، جامعهشناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران، تهران.
عارف‌نژاد، محسن؛ سپهوند، رضا (1396). اثر جهت‌گیری مسیر شغلی متنوع بر قابلیت استخدامی کارکنان با نقش میانجی سرمایه مسیر شغلی (مطالعه موردی: ترخیص‌کاران گمرک شهید رجایی هرمزگان). فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت دولتی، 9(4)، 687-708.
قربان‌پور، امیر؛ شفیع‌آبادی، عبدالله؛ فرحبخش، کیومرث؛ دلاور، علی (1395). تدوین برنامه تصمیم‎گیری شغلی مبتنی بر تلفیق نظریه یادگیری اجتماعی با نظریه پردازش اطلاعات شناختی و مقایسه اثربخشی آن با الگوی چندمحوری. ماهنامه کار و جامعه، 192، 51-64.  
محمدطهرانی، حسن؛ شفیع‎آبادی، عبدالله؛ فلسفی‌نژاد، محمدرضا؛ حسینیان، سیمین (1392). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر رویکرد پردازش اطلاعات شناخت (CIP)، بر کاهش تفکرات ناکارآمد شغلی. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 5(15)، 9- 25.
موسوی، پریسا؛ یوسفی زنوز، رضا؛ حسن‌پور، اکبر (1394). شناسایی ریسک‌های امنیت اطلاعات سازمانی با استفاده از روش دلفی فازی در صنعت بانکداری. مدیریت فناوری اطلاعات، 7(1)، 163- 184.
میرسپاسی، ناصر؛ طلوعی اشلقی، عباس؛ معمارزاده طهران، غلامرضا؛ پیدایی، میرمهرداد (1389). طراحی مدل تعالی منابع انسانی در سازمان‌های دولتی ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی. آینده‌پژوهی مدیریت (پژوهشهای مدیریت)، 21(87)، 1-23.
نعمتی‌انارکی، داوود (1390). ارائه الگوی مناسب مدیریت خبر تلویزیون از دیدگاه کارشناسان (مطالعه‎ موردی: سیمای جمهوری اسلامی ایران). فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت دولتی، 3(6)، 165- 186.
 
References
Arefnejad, M., Sepahvand, R. (2018). The Effect of the Diverse Job Orientation on the Employability of Employees Considering the Mediating Role of the Career Path Capital (Case Study: Shahid Rajaee Customs' Clearance Officers in Hormozgan). Journal of Public Administration, 9 (4), 687-708. (in Persian)
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory: Englewood Cliffs, NJ, US: Prentice-Hall, Inc.
Benko, C., & Anderson, M. (2010). The corporate lattice: Achieving high performance in the changing world of work: Harvard Business Press.
Buzzetta, M., Hayden, S. C. W., & Ledwith, K. (2017). Creating hope: Assisting Veterans with Job Search Strategies using Cognitive Information Processing Theory. Journal of Employment Counseling, 54(2), 63-74.
Byars-Winston, A., Estrada, Y., Howard, C., Davis, D., & Zalapa, J. (2010). Influence of social cognitive and ethnic variables on academic goals of underrepresented students in science and engineering: a multiple-groups analysis. Journal of Counseling Psychology, 57(2), 205.
Dahling, J. J., Melloy, R., & Thompson, M. N. (2013). Financial strain and regional unemployment as barriers to job search self-efficacy: a test of social cognitive career theory. J Couns Psychol, 60(2), 210-218.
Dipeolu, A., Davies, L., Smyth, A., Deutch, S., Saunders, D., & Leierer, S. J. (2015). Cognitive Information Processing Approach to Career Counseling for Individuals with ADHD: A Match Made in Conceptual and Clinical Heaven! Career Planning & Adult Development Journal, 31(4(, 12-24.
Duffy, R. D., Bott, E. M., Allan, B. A., & Autin, K. L. (2014). Exploring the Role of Work Volition Within Social Cognitive Career Theory. Journal of Career Assessment, 22(3), 465-478.
Egan, T. M., Upton, M. G., & Lynham, S. A. (2006). Career development: Load-bearing wall or window dressing? Exploring definitions, theories, and prospects for HRD-related theory building. Human Resource Development Review, 5(4), 442-477.
Fossati, P. (2018). Is major depression a cognitive disorder? Revue Neurologique, 174(4), 212-215.
Ghorbanpour, A., Shafi Abadi, A., Farahbakhsh, K., Delawar, A. (2016). determination of a career decision-making process based on the integration of social learning theory with cognitive information processing theory and comparison of its effectiveness with multi dimension model. Work and Society, 192, 51-64. (in Persian)
Hasangholipour, H., Amiry, M., Pourezzat, A. (2017). Developing a Model for the Evaluation of Effective Retention Policy for Faculty Members in Higher Education. Journal of Public Administration, 9(3), 489-516. (in Persian)
Lent, R. W., & Brown, S. D. (2013). Social cognitive model of career self-management: Toward a unifying view of adaptive career behavior across the life span. Journal of Counseling Psychology, 60(4), 557-568.
Liguori, E. W., Bendickson, J. S., & McDowell, W. C. (2018). Revisiting entrepreneurial intentions: a social cognitive career theory approach. International Entrepreneurship and Management Journal, 14(1), 67-78.
Mirsepassi, N., Toloie Eshlaghy, A., Memarzadeh, T. Gh., Peidaie, M.M. (2011). Designing a of Human Resource Excellence Model in Iranian Public Sectors using the Fuzzy Delphi Technique. Journal Management System (Management Research), 21 (87), 1-23.
(in Persian)
Mohammad Tehrani, H., Shafiabadi, A., Falsafinejad, M.R., Hosseinian, S. (2013). Efficiency of Cognitive Information Processing Approach (CIP) in Reducing Dysfunctional Career Thoughts. Journal of Career and Organization Consulting, 5(15), 9-25. (in Persian)
Mousavi, P., Yousefizenouz, R., Hasanpoor, A. (2015). Identifying Organizational Information Security Risks Using Fuzzy Delphi. Journal of Information Technology Management, 7 (1), 163-184. (in Persian)
Nemati Anaraki, D. (2011). Presenting Convenient Pattern of TV News Management from the Specialists' Point of View (Case Study: The Islamic Republic of Iranian TV). Journal of Public Administration, 3 (6), 165-186.(in Persian)
Osborne, L. K. (2014). Using a Cognitive Information Processing Approach to Group Career Counseling with Visually Impaired Veterans. Professional Counselor, 4(2), 150-158.‏
Paivandy, S. L. (2008). The validity of cognitive constructs in cognitive information processing and social cognitive career theories. (Doctor of Philosophy), Florida State University.
Patton, W., & McMahon, M. (2014). Career development and systems theory: Connecting theory and practice (Vol. 2). Springer.‏
Perry, A. (2012). The Impact of a Cognitive Information Processing Intervention on Students in First-year Non-career Development College Courses: A Dissertation Submitted to the Graduate School in Candidacy for the Degree of Doctor of Education. (Doctoral dissertation, Benedictine University).‏
Peterson, G., Sampson Jr, J., Reardon, R., & Lenz, J. (1991). Career development and services: A cognitive approach. Pacific Grove, CA: Brooks: Cole Publishing Company.
Rahimnia, F., Nosrati, S., Eslami, G. (2017). Investigating effects of job security and autonomy on intention to quit through the mediating role of job embeddedness in public organizations. Journal of Public Administration, 9(2), 333-357.(in Persian)
Reardon, R. C., Lenz, J. G., Sampson, J. P., & Peterson, G. W. (2011). Big Questions Facing Vocational Psychology: A Cognitive Information Processing Perspective. Journal of Career Assessment, 19(3), 240-250.
Rezaei-Zadeh, M., & Darwish, T. K. (2016). Antecedents of absorptive capacity: a new model for developing learning processes. The Learning Organization, 23(1), 77-91.
Sampson, J. P., Peterson, G. W., Lenz, J. G., & Reardon, R. C. (1992). A cognitive approach to career services: Translating concepts into practice. The Career Development Quarterly, 41(1), 67-74.
Shahrokhi, M., Abedi, M.R., Georgian, U. (2015). Investigating the Effect of work consultant based on social cognitive career theory (CIP) on the Reduction of Educational procrastination of University Students, the First Scientific Congress on Research and Development of Educational Sciences and Psychology, Sociology and Social Cultural Sciences of Iran, Tehran. (in Persian)
Sung, C., & Connor, A. (2017). Social-cognitive predictors of vocational outcomes in transition youth with epilepsy: Application of social cognitive career theory. Rehabilitation psychology, 62(3), 276-289.
Thompson, M. N., Dahling, J. J., Chin, M. Y., & Melloy, R. C. (2017). Integrating job loss, unemployment, and reemployment with Social Cognitive Career Theory. Journal of Career Assessment, 25(1), 40-57.‏