بوروکراسی‌هراسی: نگاه دوگانۀ شهروندان به خدمات عمومی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشکدۀ مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

3 استاد گروه مدیریت دولتی، دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

در زمینۀ تصویر منفی مدیریت دولتی و خدمات عمومی میان شهروندان مطالعات متعددی انجام گرفته است که اغلب آنها ناکارآمدی دولت را در نظر گرفته‌اند و نگاه دوگانۀ شهروندان به خدمات عمومی در آنها به‌ندرت بررسی شده است. هدف این مقالۀ توصیفی ـ همبستگی، مفهوم‌پردازی و شناسایی بوروکراسی‌‌هراسی است. به این منظور ابتدا با تحلیل اطلاعات حاصل از ارزشیابی عملکرد دستگاه‌های دولتی، بوروکراسی‎‌هراسی شناسایی و وجود آن تأیید شد. سپس، با پیمایش شهروندان برخی متغیرهای فردی مؤثر بر پدیدۀ بوروکراسی‌هراسی شناسایی شدند. جامعۀ آماری تحقیق کلیۀ شهروندان 18 تا 70 ساله‎ای بودند که در یک سال گذشته دست‎کم یک ‌بار برای دریافت خدمات به یکی از سازمان‌های عمومی مراجعه کرده‌اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه و اسناد و مدارک بود و داده‌‌ها با رگرسیون لجستیک تجزیه‌ و تحلیل شدند. نتایج نشان داد بی‌اعتمادی به دولت و کارکنان بخش عمومی فقط با عملکرد خدمات عمومی مرتبط نیست و 29 درصد پاسخگویان بورو‌کراسی‌هراس هستند. متغیرهای سن، جنسیت، سطح تحصیلات و دفعات مراجعه برای دریافت خدمات نیز با بوروکراسی‎‌هراسی رابطه دارند، اما متغیرهای سطح درآمد و نوع شغل با بوروکراسی‌‌هراسی رابطۀ معناداری ندارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Bureauphobia: the Ambivalentl Look of Citizens on Public Services

نویسندگان [English]

  • zeinab molavi 1
  • reza tahmaseb 2
  • hasan danaeefard 3
  • ali hamidizadeh 2
1 Ph.D. Candidate in Public Administration, Farabi Campus of Tehran University, Qom, Iran
2 Assistant Prof. in Public Administration, Farabi Campus of Tehran University, Qom, Iran
3 Prof. in Public Administration, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Several studies have been conducted on the negative image of public administration among citizens. Most of these studies have considered the government's inefficiency, and rarely has study the ambivalent look of citizens to public services. The purpose of this descriptive-correlational study is to conceptualize and identify it, was conducted in two stages. Initially, bureauphobia was verified by analyzing the information obtained from the evaluation of the performance of governmental organizations. In the next step, by survey the citizens, some of the individual variables that were effective on the bureauphobia were identified. The statistical population of the survey was all citizens 18 to 70. The research instrument was questionnaire and documents. Logistic regression was conducted. The results showed that distrust of the government and public sector's employees were not necessarily related to the performance of public services. The results showed that 29 percent of respondents were bureauphobia. Also, the results indicated that age, gender, education level, and times of referrals are related to bureauphobia, but income and type of occupation with bureauphobia are not significant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bureaucracy
  • Bureauphobia
  • public service satisfaction
  • Public trust
آزاد، ح. (1374). آسیب‌شناسی روانی. چاپ دوم، تهران: بعثت.
حیدری، آ. (1393). بررسی تأثیر نحوۀ عملکرد سازمان‌های رسمی بر اعتماد نهادی شهروندان (مورد مطالعه جوانان شهر یاسوج). جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 2 (1)، 106-77.
رفیع‌پور، ف. (1376). توسعه و تضاد. تهران: شرکت سهامی انتشار.
رفیع‌پور، ف. (1379). آنومی یا آشفتگی اجتماعی. تهران: سروش.
روزنهان، د.، سلیگمن، م. و والکر، ا. (1391). آسیب‌شناسی روانی. ترجمه رستمی، ر.، نیلوفری، ع.، قبادی، م. و ثابتی، آ. تهران: ارجمند.
ساعی، ع.، حیاتی، ف. (1392). تحلیل جامعه‌شناختی اعتماد به پلیس در شهرستان شیراز. مطالعات امنیت اجتماعی، 4 (35)، 45-13.
سرفراز، ف. (1381). مفهوم مشروعیت و رهیافت‎های گوناگون نسبت به آن. مجلۀ سیاسی و اقتصادی، (177و 178)، 61-46.
شریفی کلویی، م. (1379). مدلی برای شناخت و آسیب‌شناسی سازمان‌ها. مدیریت و توسعه، 5(5)، 19-8.
طهماسبی، ر. (1392). درآمدی بر نظریه‌های مدیریت دولتی. چاپ دوم، تهران: سمت.
عظیمی، ح. (1389). بررسی میزان رضایتمندی خدمت‌گیرندگان از نحوۀ ارائه خدمات در دستگاه‌های اجرایی استان زنجان در سال 1387. زنجان: انتشارات استانداری زنجان.
فقیهی، ا.، دانایی‎فرد، ح. (1384). بوروکراسی‌ و توسعه در ایران. تهران: انتشارات رسا.
کاظمی، س. ع.ا. (1379). مدیریت سیاسی و خط‌مشی دولتی. چاپ اول، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
لطفی، ع.، یاری، م. س. (1394). سنجش میزان رضایتمندی ارباب‌رجوع از عملکرد ناجا (نمونه‌پژوهی شهرستان ایلام). توسعة سازمانی پلیس، 12 (53)، 69-53.
محسنی، م. (1379). بررسی آگاهی‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی و فرهنگی در تهران. تهران: زهد.
مسعودنیا، ح.، مرادی، گ.، محمدی‎فر، ن. (1388). تأثیر آگاهی سیاسی دانشجویان بر تغییر نگرش آنها نسبت به مشروعیت نظام سیاسی بر اساس نظریۀ وبر: مورد مطالعه دانشگاه اصفهان. پژوهشنامۀ علوم سیاسی، 4(4)، 230-201.
الوانی، س. م.، دانایی‌فرد، ح. (1380). گفتارهایی در فلسفة تئوری سازمان دولتی. چاپ اول، تهران: انتشارات صفار.
هدایت، ر.، علمی، م. (1391). بررسی میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد خدمات شهری و عوامل اجتماعی ـ اقتصادی مرتبط با آن در شهر نقده. مطالعات جامعه‌شناسی، 4(16)، 29-47.
هیوود، د. (1388). مقدمۀ نظریۀ سیاسی. ترجمۀ عالم، ع. چاپ دوم، تهران: نشر قومس
یعقوبی، ع.، جلیلی دمدل، م. (1393). بررسی قدرت اجتماعی مدیریت و رابطة آن با رضایتمندی ارباب رجوع (مورد مطالعه ادارات دولتی شهر خلخال). مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، 6(2)، 80-66. 
Alvani, S. M. & Danaeefard, H. (2001). Speeches in the philosophy of government organization theories. Tehran: Safar Publishing. (in Persian)
Azad, H. (1994). Psychological Pathology. Tehran: Besat. (in Persian)
Azimi, H. (2010). Survey on the Satisfaction of Servicemen with Services Provision in Public administrative of Zanjan Province in 2008. Zanjan: Zanjan Province Pub. (in Persian)
Berman, E.M. (1997). Dealing with cynical citizens. Public Administration Review, 57 (2), 105 – 112.
Bouckaert, G., Van de Walle, S. & Kampen, J. K. (2005). Potential for comparative public opinion research in public administration. International Review of Administrative Sciences, 71 (2), 229-240. (in Persian)
Christensen, T. & Laegreid, P. (2003). Trust in Government – the Significance of Attitudes Towards Democracy, the Public Sector and Public Sector Reforms. Working Paper, Stein Rokkan Centre for Social Studies, Bergen University Research Foundation.
Danaeefard, H. & Faghihi, A. (2005). Bureaucracy and development in Iran, Tehran: Rasa. (in Persian)
Del Pino, E., Calzada, I. & Díaz-Pulido, J.M. (2016). Conceptualizing and Explaining Bureauphobia: Contours, Scope, and Determinants. Public Administration Review, 76(5), 725–736.
Denhardt, R.B. & Baker, D.I. (2007). Five great issues in organizational theory. In handbook of Public Administration, Rabit, Hildreth, Taylor & Francis Group.
Farazmand, A. (2010). Bureaucracy, Democracy, and Public Administration: Editor’s Brief Introduction to the Symposium. Public Organization Review, 10(3), 205–207.

Hedayat, R. & Elmi, M. (2012). The examination of Citizens’ satisfaction with the performance of municipal services and socio-economic factors associated with it Nagadeh city. Sociology Studies, 4 (16), 29-47. (in Persian)

Heidari, A. (2014). Investigating the effect of official organizations on the institutional trust of citizens (The case: Yasuj youth). Sociology of Social Institutions, 2(1), 77-106. (in Persian)
Heywood, A. (2009). Political theory: an introduction. Tehran: Ghoomes.
Kazemi, S. A. A. (2000). Political management & public policy. Tehran: Daftarnashr. (in Persian)
Lotfi, E. & Yari, M. S. (2014). Measurement of clients’ Satisfaction from NAJA Performance (The case: Ilam City). Police Organization Development, 12(53), 53-69. (in Persian)
Marvel, J.D. (2015). Unconscious Bias in Citizens’ Evaluations of Public Sector Performance. Journal of Public Administration research and Theory, 26 (1), 143 – 158.
Masoudnia, H., Moradi, G. M. & Mohamadifar, N. (2009). The effect of students' political knowledge on their change in political system legitimacy based on weber's theory: case study of University of Isfahan. Political Science Research, 4 (4), 201-230. (in Persian)
Mohseni, M. (2000). A survey on social knowledge, attitudes and behaviors in Tehran. Tehran: Zohd. (in Persian)
Nachmias, D. & Rosenbloom, D. H. (1978). .Bureaucratic culture: Citizens and administrators in Israel. London: Croom Helm.
Rafiepoor, F. (1997). Extension and Development. Management Thought, 1 (2), 69-97. (in Persian)
Rafiepoor, F. (1999). Anomy or social disturbance, research on the anomy potential in Tehran. Tehran: Soroush. (in Persian)
Robinson, M. (2015). From Old Public Administration to the New Public Service, Implications for Public Sector Reform in Developing Countries. Global Centre for Public Service Excellence.
Rosanhan, D. L. & Seligman, M. A. P. (2012). Psychological Pathology. Translated by Y. Seyed Mohamadi, Tehran: Arasbaran. (in Persian)
Saei, A. & Hayati, F. (2013). Sociological analysis of trust in police in Shiraz. Social Security Studies, 4 (35), 13-45. (in Persian)
Sarfaraz, F. (2002). The concept of legitimacy and different approaches to it. Political - Economical Magazine, 177 &178, 46-61. (in Persian)

Seyd, B. (2015). How do citizens evaluate public officials? The role of performance and expectations on political trust. Political Studies, 63 (1), 73-90.

Sharifi Kloei, M. (2000). A Model for the Knowledge and Pathology of Organizations. Management & Development, 2 (5), 8-19. (in Persian)
Tahmasebi, R. (2013). An introduction to the public Administration theories. Tehran: SAMT. (in Persian)
Van Ryzin, G.G. (2011). Outcomes, Process and Trust of Civil Servant. Journal of Public Administration Research and Theory, 21 (4), 745 –760.

Yaghoubi Choubari, A. & Jalili Damdel, M. (2014). The Evaluation of Management Social Power and its Relationship with Clientele Satisfaction (Case of Study: Agencies in Khalkhal City). Iranian Social Development Study, 6 (2), 66-80. (in Persian)