سیاه‌چاله‌های بودجه در نظام بودجه‌ریزی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد مدیریت صنعتی، دانشکدة مدیریت دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار مدیریت دولتی، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

این مقاله مفهوم جدیدی به نام سیاه­چاله­های بودجه را در مبانی نظری بودجه­ریزی معرفی می‌کند. سیاه­چاله مفهومی است که از علم نجوم گرفته شده و به ناحیه‎ای از فضا گفته می‌شود که هیچ شیئی نمی‌تواند از میدان جاذبة آن خارج شود. منظور از سیاه­چاله­های بودجه، موارد هزینه­ای در بودجه­ریزی است که هر ساله بودجة شایان توجهی به آن اختصاص می­یابد، اما دستاوردهای آن با منابع اختصاص‌یافته به آن تناسبی ندارد. در این رابطه، ابتدا دربارة بودجه و مهم­ترین نقش­ها و وظایف آن توضیح داده شده است، سپس با روش تحلیل اسناد و مدارک، مفهوم سیاه‌چاله‌های بودجه­ریزی معرفی می­شود. جامعة آماری این پژوهش تمام مطالبی است که در خصوص بودجه­ریزی در ایران در کتاب­ها، نشریه­ها و سایت­های معتبر به چاپ رسیده است. نتایج حاکی از این است که بودجة فرهنگی، اعتبارات هزینه­ای و اعتبارات عمرانی، سه مورد از مهم­ترین سیاه­چاله­های بودجه در ایران هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Black Hole of Budgeting in Public Budgeting System of Iran

نویسندگان [English]

  • Adel Azar 1
  • Tayebe Amirkhani 2
1 Prof. of Industrial Management, Faculty of Management, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Assistant Prof. in Public Administration, Faculty of Management and Accounting, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract: Budgeting black hole as a new concept in literature of budgeting is introduced in this article. Black hole concept comes from the Astronomy science and describes the area in atmosphere that nothing can exit from it. The budgetary black holes are the expenditures in public budgeting to which government assigns a large amount of money every years but don’t have any outcomes for society. For explaining this concept, at first budgeting and the most important roles of it are described and then based on the analysis of documents, the black hole of budgeting is introduced. The society of this research is all of articles and essays about the budgeting of Iran being published in reliable books, magazines or journals and sites. The analysis show that cultural budgeting, current expenditures and construction expenditures are some examples of black hole of budgeting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Black holes"
  • "Expenditures"
  • "Public Budgeting"
آذر، ع.؛ امیرخانی، ط. (1391). بودجه­ریزی عمومی: نهادهای بودجه­ریزی و بودجه محلی. تهران: انتشارات سمت.
آذر، ع.؛ امیرخانی، ط. (1391). بودجه­ریزی برمبنای عملکرد: تئوری و مدل پیاده­سازی. تهران: انتشارات مؤسسۀ عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه­ریزی.
آذر، ع.؛ خدیور، آ. (1392). رویکرد انتقادی و پست مدرن به بودجه­ریزی بر مبنای عملکرد. پژوهش­های مدیریت در ایران، 18(3)، 94-67.  
آذر، ع.؛ زاهدی، ش.؛ امیرخانی، ط. (1389). طراحی مدل پیاده­سازی بودجه­ریزی برمبنای عملکرد: با رویکرد پویایی سیستم. فصلنامۀ علوم مدیریت ایران، 5(18)، 53-29.  
امیرخانی، ط. (1393). کسری­های پنهان عملیاتی. هفتهنامۀ تجارت فردا، 3 (125)، 97-96.  
امیرخانی، ط. (1393). دولت بزرگ ناکارا. هفتهنامۀ تجارت فردا، 5 (181)، 26-25.   
حاجی یوسفی، ا. م. (1378). دولت، نفت و توسعه اقتصادی در ایران،تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
دانایی فرد، ح.؛ الوانی، س.م.؛ آذر، ع. (1383). روش­شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفارـ اشراقی.
قاسمی، م. (1391). حاکمیت دوگانه در بودجه­ریزی. تجارت فردا، 1 (29)، 43-41. 
قدیمی، م.؛ نجمی، م.ح.؛ کاظمی، م. (1395). بودجه­ریزی فرهنگی. روزنامۀ شرق: 29/1/1395
کردبچه (1392). نظام بودجه‌ریزی ما بر مبنای چانهزنی است. قابل دسترس در:
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی (1381). ابهامات و نارسایی­های فرایند بودجه­ریزی پروژه­های عمرانی کشور، دفتر پژوهش­های اقتصادی.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی (1395). بررسی لایحۀ بودجۀ سال 1395: تحلیلی بر مصارف بودجه. معاونت پژوهش‎های اقتصادی، دفتر مطالعات بخش عمومی.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی (1395). بررسی لایحۀ بودجۀ سال 1395: بودجه برای مردم. معاونت پژوهش‎های اقتصادی، دفتر مطالعات بخش عمومی.
مرکز تحقیقات و بررسی­های اقتصادی (1393). ایران در شاخص اقتصادی جهان در سال 2014.
محمودی، م. (1395). سیاه لشگر دولتی. تجارت فردا، 5(181)، 26-25.   
مشایخی، ع. ن. (1395). دولت نیروهای مازاد را بازنشسته کند ، تجارت فردا، 5 (181)، 28- 26.  
نیلی، م. (1385). مشکلات ساختاری و زمینه­ای بودجه. صنعت و توسعه، شماره 4.
یوسفی، م. (1395). سیاه­چاله چیست؟ قابل دسترس در:
 
Amirkhani, T. (2015). Hidden and Operational Deficit. Commerce for Tomorrow, 3(125), 96-97. (in Persian)
Amirkhani, T. (2016). Big and Inefficient Government. Commerce for Tomorrow, 5(181): 25-26. (in Persian)
Amuzegar, J. (1999). managing the oil wealth, OPEC wind falls & pitfalls. published by Tauris & Co ltd.
Azar, A., Amirkhani, T. (2012a). Public Budgeting: Budgetary Institutions and Local Budgeting. Tehran: Samt Publication. (in Persian)
Azar, A., Amirkhani, T. (2012b). Performance Based Budgeting: Theories and Implementation Model. Tehran: IMPS publication. (in Persian)
Azar, A., Khadivar, A. (2015). Post Modern and Critical approach to Performance Based Budgeting. Management Researches in Iran, 18(3), 67-94.
(in Persian)
Azar, A., Zahedi, S., Amirkhani, T. (2010). Designing the Implementation Model for Performance Based Budgeting: System Dynamics Approach. Iranian Journal of Management Sciences, 5(18), 29-53. (in Persian)
Danaeifard, H., Alvani, M., Azar, A. (2004). The Methodology of Qualitative Research: A Comprehensive Approach. Tehran: Safar-Eshraghi Publication. (in Persian)
Ghadimi, M., Najmi, M.H. & Kazemi, M. (2016). Cultural Budgeting, Shargh Newspaper, 16/4/2016. (in Persian)
Ghasemi, M. (2012). Dual Government in Budgeting. Commerce for Tomorrow, 1(29), 41-43. (in Persian)
Grifel, S. S. (1993).Performance Measurement and Budgetary Decision Making. Public Productivity & Management Review, 16)4(, 403-407.
Hagen, J. (2007). A Primer on Performance Budgeting. In Anwar Shah, Budgeting and Budgetary Institutions, the World Bank.
Haji Yosofi, A.M. (1999). State, Oil and Economic Development in Iran. Tehran: The Document Center of Islamic Republic Publication. (in Persian)
Hoagland, G. (2007). A Comment on the Great Unraveling: Federal Budgeting, 1998-2006. Public Administration Review, 67(4), 618-623.
Hou, Y., Lunsford, S., Sides, C. & Jones, A. (2011). State Performance-Based Budgeting in Boom and Bust Years: An Analytical Framework and Survey of the States. Public Administration Review, 71(3), 370-388.
Islamic Parliament Research Center (2002). Uncertainties and Inefficiencies of Budgeting Process in Construction budgeting. Economic Research Department. (in Persian)
Islamic Parliament Research Center (2016). Studying the budgeting Bill in 1395: analyzing the expenditures of budgeting. Economic Research Department.
(in Persian)
Islamic Parliament Research Center (2017). Studying the Budget Bill of 1395: Budget for People. Economic Research Department. (in Persian)
Kelly, J. M. (2005). A Century of Public Budgeting Reform: The Key Question. Administration and Society, 37(1), 89-109. (in Persian)
Kordbache, M. (2013). Political bargaining in the public Budgeting system of Iran, available from: http://www.isna.ir/news/92090301697. (in Persian)
Mahmoodi, M. (2016). Governmental Extras. Commerce for Tomorrow, 5(181), 26-25. (in Persian)
Mashaiekhi, A.N. (2016). Government should retire additional work force. Commerce for Tomorrow, 5(181), 28-26. (in Persian)
McNab, M. & Melese, F. (2003). Implementing the GPRA: Examining the Prospects for Performance Budgeting in the Federal Government. Public Budgeting & Finance, 23(2), 73-95.
Mikesell, J.L., Mullins, R. (2011). Reforms for Improved Efficiency in Public Budgeting and Finance: Improvements, Disappointments, and Work-in-Progress, Public Budgeting & Finance, 31(4), 1-30.
Nili, M .(2006). The contextual and structural problems of budget. Industry and Development 4. (in Persian)
Prathima, D.S. (2005). Comparative study of Budgeting and Budgetary Control in Bangalore Based Public and private Sector Units. Finance India, 19(3), 1012-1015.
Rubin, I.S. (2016). The Politics of Public Budgeting: Getting and Spending, Borrowing and Balancing, sage Publication.
The Center for Economic studies and Researches (2014). Iran in Global Economic Indexes in 2014. (in Persian)
Tyer, C. & Willand, J. (1997). Public budgeting in America: A twentieth century retrospective. Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management, 9(2), 189-218.
Willoughby, W.F. (1918). The Movement for Budgetary Reform in the States. National Municipal Review, 8(5), 380-381.
Yousefi, M. (2016). What is Black Hole? Available from: http://www. hupaa.com/data/p00341.php. (in Persian)