ارائه مدل رفتارهای ایثارگرانه رهبران در سازمان؛ رویکرد ساختاری تفسیری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، گروه رهبری و سرمایه انسانی، دانشکده مدیریت دولتی و علوم سازمانی، دانشکدگان تهران، دانشگاه تهران، ایران.

2 استادیار، گروه حکمرانی توسعه پایدار، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22059/jipa.2024.368676.3430

چکیده

هدف: یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح در ادبیات مدیریت و رهبری، مفهوم ایثارگری است و به‌دلیل پیامدهای متعدد و مثبتی که برای آن برشمرده شده است، سازمان‌ها نیاز دارند تا سبک‌های رهبری مبتنی بر فداکاری را توسعه دهند. با وجود مصداق‌ها و مثال‌های متعدد در خصوص ایثارگری مدیران، رهبران و کارکنان و اهمیت این پدیده در کسب‌وکار، سازمان‌های دولتی و سایر محیط‌ها، ایثار به‌عنوان یکی از رفتارهای سازمانی و دلالت‌های رهبری آن، از نظر پژوهشی مغفول مانده است و پژوهش نظام‌مند در این زمینه می‌تواند ابعاد و زوایای بروز رفتارهای ایثارگرانه در سازمان‌ها را برای ما روشن سازد.
روش: پژوهش حاضر بر مبنای پارادایم تفسیری و مبتنی بر روش مدل‌سازی ساختاری ـ تفسیری است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و برای گردآوری داده‌ها از مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، مدیران بخش دولتی است و روش نمونه‌گیری، از نوع هدفمند است.
یافته‌ها: مدل مفهومی رفتارهای ایثارگرانه در سازمان، مشتمل بر یازده مؤلفه است که عبارت‌اند از: «خودپندارۀ مثبت»، «تاب‌آوری»، «ابرازگری اجتماعی» و «انگیزۀ خدمت»، «همدلی و هم‌دردی»، «آگاهی و شناخت»، «هدفمندی و آرمان‌گرایی»، «وحدت و هویت جمعی»، «یادگیری و سرایت اجتماعی»، «ارزش‌های جوهری» و «شرایط بحرانی». بر اساس یافته‌ها، دو بُعد آگاهی و شناخت و وحدت جمعی، مؤلفه‌های مبنایی مدل هستند؛ زیرا بر کلیه مؤلفه‌های دیگر تأثیرگذارند و از سوی دیگر نیز با یکدیگر رابطه دوطرفه دارند؛ یعنی علاوه‌براینکه در مؤلفه‌های دیگر مدل عاملی تأثیرگذارند، بر یکدیگر نیز اثرگذارند. همچنین بر اساس مدل مذکور، دو مؤلفه همدلی و هم‌دردی و یادگیری و سرایت اجتماعی در رتبۀ بعدی قرار گرفته‌اند. این دو مؤلفه نیز با یکدیگر رابطه متقابل دارند و علاوه‌براین، از مؤلفۀ شرایط بحرانی که در رتبۀ بعدی قرار دارد، تأثیر می‌پذیرند. در واقع، شرایط بحرانی، علاوه‌براینکه بر مؤلفه‌های سطح بالاتر خود اثر می‌گذارد، بر مؤلفه‌های سطح پایین‌تر نیز اثرگذار است و این بیانگر نفوذ چشمگیر این متغیر در مدل است. مؤلفۀ انگیزۀ خدمت، مؤلفه‌ای است که در سطح پنجم مدل قرار دارد و همان طور که جهت پیکان‌ها نشان می‌دهد، این مؤلفه به سه مؤلفۀ شرایط بحرانی، ارزش‌های جوهری و هدفمندی و آرمان‌گرایی وابسته است؛ بدین معنا که انگیزۀ خدمت به‌عنوان یکی از پیشایندهای بروز رفتارهای ایثارگرانه، از بروز شرایط بحرانی و نیز وجود ارزش‌های جوهری و اهداف و آرمان‌های فرد تأثیر می‌پذیرد. سه مؤلفه باقی‌مانده در مدل، یعنی خودپندارۀ مثبت، تاب‌آوری و ابرازگری اجتماعی، نسبت به سایر مؤلفه‌ها کمترین نفوذ و بیشترین وابستگی را دارند که بیانگر اثرپذیری بیشتر آن‌ها از سایر مؤلفه‌های مدل است. مؤلفۀ ابرازگری اجتماعی، وابسته‌ترین مؤلفه در مدل مذکور است؛ به این معنا که تمایل فرد برای ابرازگری اجتماعی، به همۀ مؤلفه‌های دیگر مدل، به استثنای تاب‌آوری وابسته است؛ زیرا تاب‌آوری فرد، بر ابرازگری اجتماعی وی تأثیری ندارد.
نتیجه‌گیری: دو مؤلفه از مؤلفه‌های یازده‌گانه شناسایی شده در پژوهش، در ناحیه پیوندی قرار گرفته‌اند که عبارت‌اند از: «همدلی و هم‌دردی»، «آگاهی و شناخت». این مؤلفه‌ها، غیرایستا و پویا محسوب می‌شوند؛ بدین معنا که هر تغییری در آن‌ها می‌تواند کل سیستم را تحت تأثیر قرار دهد و در نهایت، بازخور سیستم نیز می‌تواند آن‌ها را دوباره تغییر دهد. مؤلفه‌هایی که در ناحیۀ مستقل ماتریس نفوذ ـ هم‌بستگی قرار گرفته‌اند، شامل پنج مؤلفه «هدفمندی و آرمان‌گرایی»، «وحدت و هویت جمعی»، «یادگیری و سرایت اجتماعی»، «ارزش‌های جوهری» و «شرایط بحرانی» است که بیانگر قدرت نفوذ و هدایت زیاد این مؤلفه‌ها در مدل است. همچنین با توجه به ماتریس نفوذ – وابستگی به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر، مؤلفه‌های «خودپندارۀ مثبت»، «تاب‌آوری»، «ابرازگری اجتماعی» و «انگیزۀ خدمت» در ناحیۀ وابستگی قرار گرفته‌اند که گویای میزان وابستگی زیاد این مؤلفه‌ها به سایر مؤلفه‌های نمودار است. در واقع می‌توان گفت که برای تحقق مؤلفه‌های مذکور، مؤلفه‌های زیادی دخالت دارند و خود این مؤلفه‌ها، بر سایر مؤلفه‌های مدل کمترین تأثیر را می‌گذارند. علاوه‌براین، بر اساس ماتریس خوددریافتی به‌دست‌آمده در پژوهش، می‌توان نتیجه گرفت که مؤلفۀ «ابرازگری اجتماعی» در مدل، کمترین میزان تأثیرگذاری را دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Presenting a Model of Self-sacrificial behaviors of Leaders in Organizations; Interpretive Structural Modeling (ISM) Method

نویسندگان [English]

  • Amir Hossein Abdallahzadeh 1
  • Seyyed Mohammad Moghimi 1
  • Hossein Imani 2
1 Ph.D. Department of Leadership and Human Capital, Faculty of Public Management and Organizational Science, College of Management, University of Tehran, Iran.
2 Assistance Prof., Department of Sustainable Development Governance, Faculty of Governance, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective
One of the most significant topics discussed in management and leadership literature is the concept of self-sacrifice. Due to its numerous positive implications, organizations need to develop leadership styles based on self-sacrificial behaviors. Despite various examples and instances of self-sacrifice exhibited by managers and leaders, research on self-sacrifice and its leadership implications has been neglected. Therefore, further research in this area can illuminate the dimensions and aspects of self-sacrificial behaviors in organizations.
Methods
This study employs the Interpretive Structural Modeling (ISM) method. It is an applied research project that utilizes interviews as the primary data collection method.
Results
The findings of the research indicate that the conceptual model of self-sacrificial behaviors in organizations consists of eleven components: "positive self-concept," "resilience," "social representation," "motivation to serve," "empathy and compassion," "awareness and knowledge," "goal orientation and idealism," "collective identity," "social learning and social contagion," "core values," and "crisis." According to the findings, the two dimensions of "awareness and knowledge" and "collective identity" are the foundational components of the model, as they influence all other components and have a two-way relationship with each other. This means that, in addition to being influencing factors for other components, they also impact each other. Additionally, based on the model, the components of "empathy and compassion" and "social learning and social contagion" are ranked next. These two components also have a mutual relationship with each other and are further influenced by the "crisis" component, which ranks below them. In fact, the critical condition, in addition to affecting the higher-level components, also impacts the lower-level components, indicating the significant influence of this variable in the model. The "motivation to serve" component is placed at the fifth level of the model. As shown by the direction of the arrows, this component is dependent on the three components of critical conditions, core values, and goal orientation and idealism. This means that the motivation to serve, as one of the antecedents of altruistic behavior, is influenced by the occurrence of critical conditions and the presence of core values, goals, and ideals of the individual. The remaining three components in the model—positive self-concept, resilience, and social representation—have the least influence and the most dependence on other components, indicating that they are more influenced by other components in the model. The "social representation" component is the most dependent in the model, meaning that a person's desire for social expressiveness is reliant on all other components except resilience, as resilience does not affect social expressiveness.
Conclusion
Based on the results of the study using ISM, two components are identified in the linkage region: "empathy and compassion" and "awareness and knowledge." These components are considered dynamic, meaning that any change in them can impact the entire system. The independent region includes five components: "goal orientation and idealism," "collective identity," "social learning and social contagion," "core values," and "crisis," indicating their strong influence and guiding role in the model. Additionally, the "social representation" component is placed in the dependence region, signifying its high reliance on other components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self-sacrifice
  • Self-sacrificial behaviors
  • Leadership styles
  • Self-sacrificial Leadership
  • Interpretive Structural Modeling (ISM)

مراجع

آذر، عادل؛ تیزرو، علی؛ مقبل باعرض، عباس و انواری رستمی، علی اصغر (1389). طراحی مدل چابکی زنجیره تأمین، رویکرد مدل‌سازی تفسیری ـ ساختاری.‎ پژوهش‌های مدیریت در ایران، 14(4)، 1-25.
ایمانی، حسین؛ عبداله‏زاده، امیرحسین؛ پورعزت، علی اصغر (1397). تحلیل محتوای پژوهش‌های فصلنامه مدیریت دولتی دانشگاه تهران. مدیریت دولتی، 10(3)، 387- 414.  
ایمانی، حسین؛ قلی‌پور، آرین؛ آذر، عادل و پورعزت، علی اصغر (1398). شناسایی مؤلفه‌های سیسـتم تـأمین منـابع انسـانی در راسـتای ارتقای سلامت نظام اداری. مدیریت دولتی، 11(2)، 251- 284.
ایمانی، حسین؛ آذر، عادل؛ قلی‌پور، آرین؛ پورعزت، علی اصغر (1399). ارائه مدل تفسیری ـ ساختاری نظـام جبـران خـدمات کارکنـان بخش دولتی در راستای ارتقای سلامت اداری. مدیریت دولتی، 12(3)، 427- 460.
 
References
Arnold, K. A. & Loughlin, C. (2010). Individually considerate transformational leadership behaviour and self sacrifice. Leadership & Organization Development Journal, 31(8), 670-686.
Aron, A., Aron, E. N., Tudor, M. & Nelson, G. (1991). Close relationships as including other in the self. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 241–253.
Avolio, B. J. & Locke, E. E. (2002). Contrasting different philosophies of leader motivation: Altruism versus egoism. The Leadership Quarterly, 13(2), 169-191.
Azar, A., Tizro, A., Moghbel Baarz, A., Anvari Rostami, A.A. (2007). Modeling the Agility of Supply Chain Using Interpretive Structural Modeling Approach. Journal of Management Research in Iran, 14 (4), 1-25. (in Persian)
Bass, B. M. (1999). Two decades of research and development in transformational leadership. European journal of work and organizational psychology, 8(1), 9-32.
Bass, B. M. & Steidlmeier, P. (1999). Ethics, character, and authentic transformational leadership behavior. The leadership quarterly, 10(2), 181-217.
Batson, C. D., Klein, T. R., Highberger, L. & Shaw, L. L. (1995). Immorality from empathy-induced altruism: When compassion and justice conflict. Journal of personality and social psychology, 68(6), 1042.
Bursztyn, L., Ederer, F., Ferman, B. & Yuchtman, N. (2014). Understanding mechanisms underlying peer effects: Evidence from a field experiment on financial decisions. Econometrica, 82(4), 1273-1301.
Choi, Y. & Mai-Dalton, R. R. (1999). The model of followers' responses to self-sacrificial leadership: An empirical test. The Leadership Quarterly, 10(3), 397-421.
Cialdini, R. B., Brown, S. L., Lewis, B. P., Luce, C. & Neuberg, S. L. (1997). Reinterpreting the empathy–altruism relationship: When one into one equals oneness. Journal of personality and social psychology, 73(3), 481.
De Cremer, D. & Van Knippenberg, D. (2005). Cooperation as a function of leader self-sacrifice, trust, and identification. Leadership & Organization Development Journal, 26(5), 355-369.
Duflo, E., Dupas, P. & Kremer, M. (2011). Peer effects, teacher incentives, and the impact of tracking: Evidence from a randomized evaluation in Kenya. American economic review, 101(5), 1739-1774.
Fritz, H. L. & Helgeson, V. S. (1998). Distinctions of unmitigated communion from communion: self-neglect and overinvolvement with others. Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 121.
Grant, A. M. (2007). Relational job design and the motivation to make a prosocial difference. Academy of management review, 32(2), 393-417.
Grant, A. M. (2008). Does intrinsic motivation fuel the prosocial fire? Motivational synergy in predicting persistence, performance, and productivity. Journal of applied psychology, 93(1), 48.
Haynes, K. T., Hitt, M. A. & Campbell, J. T. (2015). The dark side of leadership: Towards a mid-range theory of hubris and greed in entrepreneurial contexts. Journal of management studies, 52(4), 479-505.
Hoogervorst, N., De Cremer, D., van Dijke, M. & Mayer, D. M. (2012). When do leaders sacrifice? The effects of sense of power and belongingness on leader self-sacrifice. The Leadership Quarterly, 23(5), 883-896.
Ichino, A. & Maggi, G. (2000). Work environment and individual background: Explaining regional shirking differentials in a large Italian firm. The Quarterly Journal of Economics, 115(3), 1057-1090.
Imani, H., Abdollahzadeh, A. & Pourezzat, A. A. (2018). Content Analysis of the Articles Published in the Journal of Public Administration in University of Tehran. Journal of Public Administration, 10(3), 387-414. (in Persian)
Imani, H., Azar, A., Gholipour, A. & Pourezzat, A. A. (2020). Presenting an Interpretive Structural Model of Employees' Compensation System toward Administrative Integrity in the Public Sector. Journal of Public Administration, 12(3), 427-460. (in Persian)
Imani, H., Gholipour, A., Azar, A. & Pourezzat, A. A. (2019). Identifying Components of Staffing System to Develop Administrative Integrity. Journal of Public Administration, 11(2), 251-284. (in Persian)
Impett, E. A., Gable, S. L. & Peplau, L. A. (2005). Giving up and giving in: the costs and benefits of daily sacrifice in intimate relationships. Journal of personality and social psychology, 89(3), 327.
Kogan, A., Impett, E. A., Oveis, C., Hui, B., Gordon, A. M. & Keltner, D. (2010). When giving feels good: The intrinsic benefits of sacrifice in romantic relationships for the communally motivated. Psychological Science, 21(12), 1918-1924.
Kramer, R. M. (1993). Organizational identification and cooperation. Social psychology in organizations: advances in theory and practice. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Lemmon, G. & Wayne, S. J. (2015). Underlying motives of organizational citizenship behavior: Comparing egoistic and altruistic motivations. Journal of Leadership & Organizational Studies, 22(2), 129-148.
Lerner, M. J. & Meindl, J. R. (1981). Justice and altruism. Altruism and helping behavior: Social, personality, and developmental perspectives, 213-232.
Mael, F. & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of organizational Behavior, 13(2), 103-123.
Maner, J. K. & Mead, N. L. (2010). The essential tension between leadership and power: when leaders sacrifice group goals for the sake of self-interest. Journal of personality and social psychology, 99(3), 482.
Meer, J. (2014). Effects of the price of charitable giving: Evidence from an online crowdfunding platform. Journal of Economic Behavior & Organization, 103, 113-124.
Meglino, B. M. & Korsgaard, A. (2004). Considering rational self-interest as a disposition: organizational implications of other orientation. Journal of applied psychology, 89(6), 946.
Meglino, B. M. & Ravlin, E. C. (1998). Individual values in organizations: Concepts, controversies, and research. Journal of management, 24(3), 351-389.
Mehrabian, A. (1976). Questionnaire measures of affiliative tendency and sensitivity to rejection. Psychological Reports, 38(1), 199-209.
Mumford, M. D., Antes, A. L., Caughron, J. J. & Friedrich, T. L. (2008). Charismatic, ideological, and pragmatic leadership: Multi-level influences on emergence and performance. The Leadership Quarterly, 19(2), 144-160.
O'Connor, J., Mumford, M. D., Clifton, T. C., Gessner, T. L. & Connelly, M. S. (1995). Charismatic leaders and destructiveness: An historiometric study. The Leadership Quarterly, 6(4), 529-555.
O'Reilly, C. A. & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, identification, and internalization on prosocial behavior. Journal of applied psychology, 71(3), 492.
Pearce, C. L., Manz, C. C. & Sims Jr, H. P. (2008). The roles of vertical and shared leadership in the enactment of executive corruption: Implications for research and practice. The Leadership Quarterly, 19(3), 353-359.
Ruggieri, S. & Abbate, C. S. (2013). Leadership style, self-sacrifice, and team identification. Social Behavior and Personality: an international journal, 41(7), 1171-1178.
Schwartz, S. H. (2010). Basic values: How they motivate and inhibit prosocial behavior. In M. Mikulincer & P. R. Shaver (Eds.), Prosocial motives, emotions, and behavior: The better angels of our nature (pp. 221–241). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/12061-012
Swann Jr, W. B., Gómez, A., Seyle, D. C., Morales, J. & Huici, C. (2009). Identity fusion: the interplay of personal and social identities in extreme group behavior. Journal of personality and social psychology, 96(5), 995.
Van Knippenberg, B. & Van Knippenberg, D. (2005). Leader self-sacrifice and leadership effectiveness: the moderating role of leader prototypicality. Journal of applied psychology, 90(1), 25.
Williams, M. J. (2014). Serving the self from the seat of power: Goals and threats predict leaders’ self-interested behavior. Journal of Management, 40(5), 1365-1395.
Zheltoukhova, K. (2016). Developing and validating a scale of altruistic leadership. Lancaster University (United Kingdom).
مدیریت دولتی
دوره 16، شماره 3
1403
صفحه 511-534

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار