واکاوی و تحلیل مفهوم خط‌مشی عمومی: ماهیت، صفات و غایت

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم،ایران

3 استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری،پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

هدف: فهم ماهیت و جوهره «خط‌مشی عمومی»، به سهولتِ تشخیص مصادیق آن نیست. عبارت «خط‌مشی عمومی»، نه تنها در کلام اتخاذکنندگان خط‌مشی‌ عمومی رواج دارد، بلکه بین اعضای جامعه علمی نیز بی‎دقت و با تسامح معناییِ بسیار استفاده می‌شود. با این حال، واضح است که فهم جوهره این مفهوم، مقدمه اجتناب‎ناپذیری برای ورود به علوم گوناگون خط‌مشی همچون فرایند خط‌مشی عمومی، تحلیل خط‌مشی عمومی و ارزشیابی خط‌مشی عمومی است. نوشتار حاضر، گزارشی است از پژوهشی تحلیلی ـ تفسیری که با هدف فهم و تبیین جوهره «خط‌مشی عمومی» اجرا شده است.
روش: نگارندگان این پژوهش کوشیده‎اند که مهم‎ترین تعریف‌های ارائه شده برای اصطلاح «خط‌مشی عمومی» در ادبیات را گردآوری کنند و با روش «تحلیل مضمون» به تجزیه و تحلیل و واکاوی معنایی آنها بپردازند.
یافته‎ها: حاصل این کار، سامان‎دهی به مفاهیم مطرح شده در تعریف‌های گوناگون «خط‌مشی عمومی»، در سه شاخه ماهیت، صفات و غایت خط‌مشی عمومی بود و کوشش شد بر اساس این طبقه‌بندی سه شاخه‌ای، دو تعریف از خط‌مشی عمومی از دو دیدگاه «مخاطب خط‌مشی» و «تحلیل‌گر خط‌مشی» ارائه شود که مجموع اشتراک‌ تعاریف و متمایزکننده تفاوت‌های اساسی است.
نتیجه‎گیری: خط‌مشی عمومی از دیدگاه مخاطب خط‌مشی می‌تواند این‎گونه تعریف شود: «منطق عملی نسبتاً پایدار از مجموعه تصمیمات، قوانین، مواضع و اقدامات به هم مرتبطِ یک یا مجموعه‌ای از بازیگرهای قابل انتساب به حکومت، در قبال مسئله یا امر نگران‌کننده قابل انتزاع است»؛ در حالی که خط‌مشی عمومی از دیدگاه تحلیل‌گر خط‌مشی را می‌توان این‎گونه تعریف کرد: «سلسله‌ای از تصمیمات، قوانین، مواضع و اقدامات به هم مرتبط که بازیگر خط‌مشی در قبال مسئله یا امر نگران‌کننده، به‎منظور تخصیص مطلوب ارزش‌ها در جامعه اتّخاذ می‎کند».

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Concept of Public Policy: Nature, Traits, Ending

نویسندگان [English]

  • Hashem Sodagar 1
  • Ali naghi Amiri 2
  • Seyed Mojtaba Emami 3
1 Ph.D. Candidate, Department of Public Administration, Farabi Campus, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Prof., Department of Public Administration, Farabi Campus, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Assistant Prof., Department of Faculty of Public Administration, Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective:Understanding the nature of "public policy" is not as straightforward as discerning its instances. The term "public policy" is utilized in an imprecise manner not only by public policy adopters but also by academic society. However, it is obvious that comprehending the essence of this concept is an inevitable prerequisite to various policy sciences, such as policy process, policy analysis, and policy evaluation. The present paper reports an analytical-interpretive research that aims to recognize and explain the essence of "public policy".
Methods: In this research, the most significant definitions of "public policy" in the literature were to be analyzed applying thematic analysis.
Results: The conclusion puts those concepts existing in the definitions in the three branches: nature, traits, and ending of “public policy”; furthermore, based on this three-dimensional classification, two definitions of “public policy” according two perspectives, “policy audience” and “policy analyst”, are proposed, being comprehensive in representing commons and in distinguishing fundamental differences of definitions.
Conclusion: The public policy from the perspective of policy audience could be defined as: “a relatively stable course of action that can be abstracted from a set of interrelated decisions, laws, positions, and actions of one or set of actors ascribing to administration, in dealing with a problem or a matter of concern”; while public policy from the perspective of policy analyst could be defined as: “a set of interrelated decisions, laws, positions, and actions adopted by a policy actor, in dealing with a problem or matter of concern to allocate values desirably in society”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Policy
  • Public Policy
  • Public policy’s nature
  • Public policy’s traits
  • Public policy’s ending
اشتریان، ‌کیومرث (1376). علوم سیاست‎گذاری و دستاوردهای آن برای ایران. دانشکده حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران). 37، 159-170.
الوانی، سید مهدی (1392). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
الوانی، ‌سید‌ مهدی (1395). کارآفرین سیاسی: بازیگر تحول آفرین عرصه سیاست‎گذاری. سیاستگذاری عمومی. 5(2)، 81-91.
پورعزت، علی‌اصغر (1390). مبانی مدیریت دولتی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
دانایی‌فرد، ‌حسن؛ حیدری، ‌محمد‌مهدی؛ آذر، ‌عادل؛ قلی‌پور، ‌رحمت‌الله (1394). فهم خاتمه خط‌مشی‌های عمومی در ایران: پژوهشی بر مبنای نظریه‌پردازی داده‌بنیاد. اندیشه مدیریت راهبری. 9(1)، 85-120.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی؛ آذر، عادل (1386). روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: انتشارات صفار ـ اشراقی.
عابدی جعفری، حسین؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ‎زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 151-198.
پورعزت، علی‌اصغر؛ ایمانی، حسین؛ عبدالله‎زاده، امیرحسین (1397). تحلیل محتوای پژوهش‌های فصلنامه مدیریت دولتی دانشگاه تهران. فصلنامه مدیریت دولتی، 10(3)، 387-414.
قلی‌پور، ‌رحمت‌اللّه؛ پورسید، ‌بهزاد؛ حمیدی‌زاده، ‌علی؛ امیری، ‌عبدالرضا؛ احمدی‌زهرانی، ‌مریم (1389). بررسی تأثیر سیاست‌پژوهی در فضای سیاست‎گذاری: مطالعه موردی در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. فصلنامه مدیریت دولتی، 4(1)، 127-144.
مهدی‌خواه، محمدمهدی؛ جمال، خانی‌جزنی؛ امامی، سید مجتبی؛ رمضان‌پور نرگسی، قاسم (1396). نوع‌شناسی ریشه‌های مشاجره خط‌مشی در کشور (مطالعه موردی: خط‌مشی خودکفایی). فصلنامه مدیریت دولتی، 9(4)، 539-568.
 
References
Abedi Jafari, H., Taslimi, M.S., Faghihi, A., Sheikhzadeh, M. (2012). Thematic Analysis and Thematic Network, Andisheh Modiriat Rahbordi, 5(2), 151-198. (in Persian)
Alvani, M. (2014). Public Policy Making, SAMT, Tehran, Iran. (in Persian)
Alvani, M. (2016). Political Entrepreneur: A Transformative Actor in Policy Making. Syasatgozari Omumi, 5(2), 81-91. (in Persian)
Anderson, J. E. (1975). Public policy-making. New York: Praeger (Basic concepts in political science).
Anderson, J. E. (2003). Public policymaking: An introduction / James E. Anderson. 5th ed. Boston, Mass., Great Britain: Houghton Mifflin.
Anderson, J. E. (2011). Public Policymaking: An introduction. 7th ed. Boston, MA: Cengage.
Ashtarian, K. (1997). Policy Sciences and its Achievements for Iran. Faculty of Law and Political Science, 37, 159-170. (in Persian)
Birkland, T. A. (2011). An introduction to the policy process. Theories, concepts, and models of public policy making. 3rd ed. Armonk, N.Y.: M.E. Sharpe.
Bryson, J.M., Crosby, B. C. (1992). Leadership for the common good: Tackling public problems in a shared-power world. San Francisco: Jossey-Bass (Jossey-Bass nonprofit sector series).
Cochran, C. L., Malone, E. F. (1995). Public policy: Perspectives and choices. New York, London: McGraw-Hill.
Cochran, C.E., Mayer, L., Carr, T.R., Cayer, J.N. (1999). American Public Policy: An Introduction. 6th. New York: Martin’s Press.
Colebatch, H. K. (1998). Policy. Buckingham: Open University Press (Concepts in the social sciences).
Danaee Fard, H., Heydari, M.M., Azar, A., Gholipour, R. (2015). Concept of Public Policy Termination in Iran: A Research Based on Grounded Theory. Andisheh Modiriat Rahbordi, 9(1), 85-120. (in Persian)
Danaeifard, H., Alvani, M., Azar, A. (2008). Methodology of Qualitative Research in Management: A Comprehensive Perspective, Saffar-Eshraghi, Tehran, Iran. (in Persian)
Dye, T. R. (1972). Understanding public policy. Prentice Hall.
Dye, T. R. (2013). Understanding public policy. Boston: Prentice Hall.
Easton, D. (1953). The political system: An inquiry into the state of political science. New York: Knopf.
Fischer, F., Miller, G., Sidney, M.S. (2007). Handbook of public policy analysis: Theory, politics, and methods. Boca Raton. FL: Taylor & Francis (Public administration and public policy, 125).
Gholipour, R., Pourseyed, B., Hamidizadeh, A., Amiri, A. (2010). Studying the Effect of Policy Research in Policy Making Area. Journal of Public Administration, 4(1), 127- 144.
(in Persian)
Heclo, H. H. (1972). Review Article: Policy Analysis. British Journal of Political Science, 2(1), 83-108.
Hill, M. J. (2005). The public policy process. Harlow: Pearson Longman.
Hill, M.J., Hupe, P.L. (2002). Implementing Public Policy: Governance in Theory and Practice. London: Sage.
Hogwood, B.W., Gunn, L.A. (1984). Policy analysis for the real world. Oxford: Oxford University Press.
Howlett, M., Ramesh, M. (2003). Studying public policy: Policy cycles and policy subsystems. 2nd ed. Don Mills, Ont., Oxford: Oxford University Press.
Howlett, M., Ramesh, M., Perl, A. (2009). Studying Public Policy: Policy Cycles and Policy Subsystems, Oxford University Press, New York.
Jenkins, W.I. (1978). Policy analysis: A political and organisational perspective. London: Martin Robertson (Government and administration series)
Jenkins-Smith, H.C., Nohrstedt, D., Weible, C.M., Sabatier, P.A. (2014). The Advocacy Coalition Framework: Foundations, Evolution, and Ongoing Research. 183-223 In Sabatier, Paul A.; Weible, Christopher M. (2014). Theories of the policy process. Third edition.
Kay, A. (2006). The dynamics of public policy: theory and evidence. Northampton, MA: Edward Elgar (New horizons in public policy series).
Kraft, M.E., Furlong, S.R. (2004). Public policy: Politics, analysis, and alternatives. Washington, D.C: CQ Press.
Lasswell, H. D. (1971). A Pre-View of Policy Sciences: Elsevier.
Lasswell, H.D., Kaplan, A. (1950). Power and Society: A Framework for Political Inquiry. New Haven: Yale University Press.
Maddison, S., Dennis, R., Denniss, R. (2009). An introduction to Australian public policy: Theory and practice. Cambridge: Cambridge University Press.
Mahdikhah, M.M., Khanijazani, J., Emami, S., Ramadanpour Nargesi, Gh. (2018). Typology of the Origins of Policy Controversies in the Islamic Republic of Iran (Case Study: Self-Sufficiency Policy). Journal of Public Administration, 9(4), 539-568. (in Persian)
Moran, M., Rein, M., Goodin, R.E. (Eds.) (2006). The Oxford handbook of public policy. Oxford, New York: Oxford University Press.
Parsons, D. W. (1995). Public policy: An introduction to the theory and practice of policy analysis. Aldershot, UK, Brookfield, Vt., US: Edward Elgar.
Peters, G. (1986). American public policy: Promise and performance. Basingstoke: Macmillan Education.
Pourezzat, A.A. (2012). Essentials of Public Administration, SAMT, Tehran, Iran. (in Persian)
Pourezzat, A.A., Imani, H., Abdollahzadeh, A.H. (2018). Content Analysis of the Articles Published in the Journal of Public Administration in University of Tehran. Journal of Public Administration, 10(3), 387- 414. (in Persian)
Richards, D., Smith, M. (2002). Governance and Public Policy in the UK. Oxford: Oxford University Press.
Shafritz, J.M., Borick, C.P. (2008). Introducing public policy. New York: Pearson Longman.
Shires, M. (2004). Public Policy. In Schultz, David A. (2004). Encyclopedia of public administration and public policy. New York, NY: Facts on File. 350-351.
Smith, B. C. (1976). Policy Making in British Government. London: Martin Robertson.
Smith, B. K., Larimer, W. C., (2009). The Public Policy Theory Primer, Boulder: Westview Press.
Stone, D. (1997). Policy paradox: The art of political decision making. New York: W. W. Norton & Company.
Weible, C.M. (2014). "Introducing the Scope and Focus of Policy Process Research and Theory". 3-21. In Sabatier, Paul A.; Weible, Christopher M. (2014). Theories of the policy process. Third edition.
Wilson, R. (2006). Policy Analysis as Policy Advice. In Moran, Michael; Rein, Martin; Goodin, Robert E. (2006). The Oxford handbook of public policy, 152-168.
Zittoun, Ph. (2014). The political process of policymaking: A pragmatic approach to public policy. Basingstoke: Palgrave Macmillan (Studies in the political economy of public policy).