مسئولیت‌های سازمانی مدیران در امرونهی به کارکنان در پرتو قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه خط‌‌مشی‌گذاری عمومی، دانشگاه جامع امام حسین علیهالسلام، تهران، ایران.

2 استاد، گروه خط‌مشی و اداره امور عمومی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه علوم قرآن، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با بررسی آیاتی از قرآن کریم که در آن‌ها کلیدواژه امرونهی یا مشتقات مرتبط با آن‌ها به‌کار رفته، درصدد شناسایی مسئولیت‌های سازمانی مدیران در امرونهی به کارکنان است.
روش: در این پژوهش، از روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم استفاده شد تا نقش امرونهی در فرهنگ سازمانی با تمرکز بر اهمیت نقش مدیران در پرتو آیات قرآن کریم تبیین شود؛ سپس به سایر منابع حدیثی، تفسیری، ترجمه‌ای و لغوی مراجعه شد. با استفاده از مفاهیم به‌دست‌آمده، محورهای موضوعی پژوهش تهیه و تدارک دیده شد و یافته‌های پژوهش ذیل آن‌ها قرار گرفت.
یافته‌ها: مطابق با مبانی نظری و یافته‌های پژوهش، مدیران شایسته در سازمان، همواره با موقعیت‌سنجی و در نظر گرفتن شرایط و مؤلفه‌های مختلف به امرونهی می‌پردازند تا احتمال اجرای آن وجود داشته باشد. برخی از اهم این شرایط و مؤلفه‌ها عبارت‌اند از: قوانین و نظام‌نامه‌های سازمانی، روشن‌سازی قوانین و دستورها، بهسازی و خودسازی مدیران، نگاه به سازمان به‌مثابه خانواده، توجه به برنامه غذایی کارکنان، مدیریت بر مبنای ویژگی‌های فردی کارکنان، مشارکت سازمانی کارکنان، راهبری سازمان در پرتو توکل به خداوند و استقرار نظام تشویق و تنبیه.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داده است که حوزه‌های مسئولیتی مدیران در امرونهی به کارکنان در سازمان، صرفاً به صدور امرونهی، فرمان یا دستور خلاصه نمی‌شود، بلکه ملاحظاتی نیز پیش از امرونهی، حین امرونهی و پس از امرونهی به کارکنان وجود دارد که توجه به آن‌‎ها برعهده مدیران است و می‌تواند در اجرای امرونهی توسط کارکنان اثرگذار باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Organizational Responsibilities of Managers in Commanding and Forbidding Employees Based on the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Amir Hossein Shaddel 1
  • Mohammad Saeid Taslimi 2
  • Mohammad Ali Lessani Fesharaki 3
1 Ph.D. Candidate, Department of Public Policy Making, University of Imam Hossein, Tehran, Iran.
2 Prof., Department of Policy and Public Administration, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Assistant Prof., Department of Quran Sciences, Humanities and Cultural Studies Institute, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective
This study aims to identify the organizational responsibilities of managers in providing employees with “commands” and its related derivatives by examining the verses of the Holy Quran.
Methods
The methodology used in this study to explore the role of command in organizational culture in the light of the Holy Quran is the subjective research method within the Holy Quran. Hadiths, interpretive, translation, and lexical sources were also utilized to enrich the research. Thematic axes were designed, and the extracted concepts were organized under them.
Results
Competent managers issue commands by assessing the situation and considering various conditions to ensure their successful implementation. These conditions include adherence to organizational rules and regulations, clear communication of rules and commands, continuous development and self-improvement of managers, fostering an organizational environment that resembles a family where managers pay attention to employees as if they were family members, implementing an employee meal plan, managing based on individual employee characteristics, encouraging organizational participation of employees, managing the organization with trust in God (a vital value that affects all managerial duties), and employing a system of encouragement and punishment.
Conclusion
The responsibilities of managers in commanding employees within organizations encompass three distinct phases: pre-commanding, commanding, and post-commanding, each involving various components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Organizational culture
  • Command
  • esponsibilities of managers
قرآن کریم
نهج‌البلاغه امام علی (مجموعه خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار امام علی علیه السلام)؛ گردآوری سید شریف رضی، ترجمه محمد دشتی، (1380). مؤسسه انتشارات ائمه (علیهم‌السلام).
اسماعیلی‌زاده، عباس و محدثی‌فر، مهرناز (1392). توکل و تأثیر آن بر متغیرهای رفتاری تصمیم‌گیری مدیران از منظر قرآن، نشریه مشکوة، (118)، 28- 54.
تسلیمی، محمدسعید (1391). مدیریت تحول سازمانی (چاپ دهم)، تهران: انتشارات سمت.
حسینی، داوود (1385). اصول حاکم بر روش تشویق و تنبیه در تربیت اخلاقی. نشریه راه تربیت، (1)، 134-119.
زارع، حسین؛ رجایی پور، سعید؛ جمشیدیان، مهدی و مولوی، حسین (1387). سازمان یاددهنده الگویی برای رهبری امروز (چاپ اوّل)، اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی.
سبحانی، جعفر (1377). الموجز فی اصول الفقه، قم: انتشارات نصایح.
شاددل، امیرحسین (1398). بررسی نقش امرونهی در فرهنگ سازمانی در پرتو آیات قرآن کریم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تهران.
شاددل، امیرحسین؛ تسلیمی، محمدسعید و لسانی فشارکی، محمدعلی (1401). پیش‌نیازهای امرونهی در فرهنگ سازمانی در پرتو آیات قرآن کریم، نشریه مدیریت سازمان‌های دولتی، 10(2)، 153-142.
صادقی، زهره (1385). چالش‌های فراروی مدیریت در نظام‌های آموزشی، مجموعه مقالات همایش سراسری مرکز تحقیقات حوزه، معاونت پژوهشی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران.
طرقی، جعفر و اسماعیلی، علی (1386). دانش مدیریت (مبانی سازمان و مدیریت)، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1414). تذکرة الفقها، قم: انتشارات آل‌البیت.
فرنچ، وندال و سیسیل، اچ. بل (1394). مدیریت تحول در سازمان (سیدمهدی الوانی و حسن دانایی‌فرد، مترجمان) (چاپ بیستم)، تهران: انتشارات صفار.
گریفین، ریگی و مورهد، گریگوری (1386). رفتار سازمانی (مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده، مترجمان)، (چاپ دوازدهم)، تهران: انتشارات مروارید.
لسانی فشارکی، محمدعلی و همکاران (1379). گزارش نهایی طرح پژوهشی آموزش زبان قرآن، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
لطیفی، میثم (1390). روش‌شناسی راهبردهای تدبر در قرآن کریم: استقرایی از پژوهش‌های میان رشته‌ای مدیریت اسلامی در دهه اخیر. نشریه اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 55-25.
مکارم شیرازی، ناصر (1370). پیام قرآن، جلد 10، قم: مؤسسه مطبوعاتی هدف.
مکارم شیرازی، ناصر و علی‌بابایی، احمد (1382). تفسیر نمونه، جلد شانزدهم، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
منتظری، حسین علی و مکاریان، ناصر (1423). معارف و احکام جوانان، قم: انتشارات سرایی.
ناظم، فتاح (1388). ادراک کارکنان اداری درباره بهره‌وری خدمات مدیران و مؤلفه‌های آن در مناطق مختلف دانشگاه آزاد اسلامی، نشریه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، (3)، 18-3.
نجمی، منوچهر (1389). مدل جایزه EFQM. تهران: انتشارات سرآمد.
نخعی‌نژاد، مهدی (1386). مروری بر مفاهیم و چگونگی تعالی سازمان در نیروی انتظامی، نشریه توسعه انسانی پلیس، 4(3).
هاشمی شاهرودی، سید محمود و جمعی از پژوهشگران (1426). مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، قم: دائرة‌المعارف فقه اسلامی.
هرسی، پاول و بلانچارد، کنت (1375). مدیریت رفتار سازمانی کاربرد: منابع انسانی. (قاسم کبیری، مترجم)، (چاپ سوم)، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
References
Holy Quran
Nahj al-Balagha Imam Ali (a collection of sermons, letters and aphorisms of Imam Ali). Compiled by Seyyed Sharif Razi, translated by Mohammad Dashti (2001). Publication Institute of aemeh. (in Persian)
Allameh Helli, H. (1993). Tazkera al-faqaha, Qom: Al-Albayt publications. (in Persian)
Conger, J.A. & Kanungo, R.N. (1988). Behavioral dimension of Charismatic Leadership. Charismatic leadership: The elusive factor in organizational effectiveness (pp. 78–97). Jossey-Bass.
Esmailizadeh, A. & Mohaddesi, M. (2013). Dependence and its effect on the decision-making behavioral variables of managers. Mishkat Journal, (118), 28-54. (in Persian)
European Foundation for Quality Management (2002). Modelo EFQM de Excelencia. European Foundation for Quality Management and Club Gestión de Calidad, Madrid.
French, W. & Bell, C.H. (2015). Organization Development. (Seyyed Mehdi Alwani & Hassan Danaeifard, Trans.) (20th edition), Tehran: Saffar publications. (in Persian)
Griffin, R. & Moorhead, G. (2007). Organizational Behavior. (Seyyed Mehdi Alwani & Gholam Reza Memarzadeh, Trans.). (12th edition), Tehran: Morvarid publications. (in Persian)
Guand-Lu, D., Liu, P., & Yong, Z. (2012). Organizational Justice as a Moderator of Relationship between Transformational Leadership and Organizational Commitment. International Journal of Humanities and Social Sciences, 2(15), 116-122.
Hashemi Shahroudi, S.M. & a group of researchers (2005). Islamic Fiqh encyclopedia institute on the religion of Ahl al-Bayt, Qom: Islamic Fiqh encyclopedia. (in Persian)
Hersey, P. & Blanchard, K. (1996). Management of Organizational Behavior: Utilizing Human Resources. translated by Ghasem Kabiri, (3th edition), Tehran: Jahad daneshgahi publications. (in Persian)
Hosseini, D. (2006). Dominant principles on method of encouragement and punishment in moral education. Way of Upbringing, (1), 119-134. (in Persian)
Latifi, M. (2004). Methodology of thinking strategies in the Holy Quran. Strategic Management Thought Journal, 5(2), 25-55. (in Persian)
Lessani Fesharaki, M.A. et al (2000). The final report of language teaching research project of Quran. Tehran: Imam Sadiq University. (in Persian)
Makarem Shirazi, N. & Ali Babaei, A. (2003). Tafsir Nemooneh. Volume 16, Tehran: Darul Kitab Al-Islamiya Publications. (in Persian)
Makarem Shirazi, N. (1991). The Message of the Quran, Volume 10, Qom: Hadaf Press Institute.
(in Persian)
Montazeri, H. A. & Makarian, N. (2002). Education and rules of youth, Qom: Sarai publication.
(in Persian)
Najmi, M. (2010). EFQM Award Model. Tehran: Saramad publication. (in Persian)
Nakhai-nejad, M. (2008). A review of the concepts and ways of organizational excellence in the police force, Police Human Development Journal, 4(3). (in Persian)
Nazem, F. (2009). The perception of administrative staff about the productivity of managers' services and its components in different regions of Islamic Azad University, New thoughts on Education Journal, (3), 3-18. (in Persian)
Perez, J.R. & de Pablos, P.O. (2003). Knowledge management & organizational competitiveness: a frame work for human capital analysis. Journal of Knowledge management, 7(3), 82 – 91.
Sadeghi, Z. (2006). Challenges facing management in educational systems. Proceedings of the national conference of the research center of Howze, vice president of research, Imam Sadiq University, Tehran. (in Persian)
Saunders, M., Lewis, P. & Thornhill, A. (2009). Research methods for business students. (Fifth edition). Harlow: Pearson Education.
Shaddel, A.H. (2020). Study of role commanding and forbidding in organizational culture based on the Holy Quran. Master's thesis, Tehran: University of Tehran. (in Persian)
Shaddel, A.H., Taslimi, M.S & Lessani Fesharaki, M.A. (2022). Prerequisites of commanding and forbidding in organizational culture based on the Holy Quran. Public Organizations Management Journal, 10(2), 142-153. (in Persian)
Sobhani, J. (1998). A summary of the principles of jurisprudence. Qom: Nasayeh publications. (in Persian)
Taslimi, M.S. (2012). Management of organizational development (10th edition). Tehran: Samt Publications. (in Persian)
Toroghi, J. & Esmaeili, A. (2007). Knowledge of Management. Isfahan: Isfahan University publications. (in Persian)
Zare, H., Rajaipour, S., Jamshidian, M. & Molavi, H. (2008). Teaching organization as a model for today's leadership (first edition), Isfahan: Jahad daneshgahi publications. (in Persian)